De Nederlandse netbeheerders roepen hun overheden op tot actie. Netbeheer Nederland, de federatie van netbeheerders, heeft een studie gelanceerd die kan helpen bij de omslag naar duurzame energie. Om ervoor te zorgen dat de Nederlandse energievoorziening tegen 2050 klimaatneutraal is, moeten de regionale en nationale overheden nù strategische keuzes maken. Een beetje zoals in Vlaanderen dus. Maar bij ons vooralsnog geen studies of modellen.
De toekomst in beeld gebracht
Onze noorderburen pakten het grondig aan: ze ontwierpen vier verschillende maatschappijbeelden. Elk beeld beschrijft wie de omslag naar hernieuwbare energie in goede banen leidt, wat het schaalniveau is van de energieoplossingen, en in welke mate Nederland zelfvoorzienend moet zijn.
In het Regie Regionaal-maatschappijbeeld nemen decentrale overheden het voortouw. Zij sturen aan op decentrale energie-opwekking en decentraal gebruik. Bij het Regie Nationaal-model stuurt de nationale overheid aan op energie-autonomie voor Nederland, met een mix van vooral centrale energiebronnen, zoals wind op zee. Het Internationale beeld steunt voor een groot stuk op de import van hernieuwbare energie. In het laatste beeld ‘Generieke Sturing’ komt de energievoorziening tot stand via een organisch proces, gestuurd door een stevig CO2-prijssignaal. Voor elk maatschappijbeeld beschrijft het rapport niet alleen de kosten en baten, maar ook hoe de energie opgewekt wordt, wat de energiedragers zijn en wat het effect is op de energie-infrastructuur.
Investering versus verloren geld
Opvallend is dat de jaarlijkse totale energiekosten van de verschillende maatschappijbeelden onderling niet sterk verschillen. In elk model zal de energiekost tegen 2050 ongeveer verdubbelen. Toch loont het om in te zetten op hernieuwbaar. Bij de hernieuwbare modellen nemen de kosten de vorm aan van investeringen in infrastructuur. Investeren we niet in hernieuwbaar, dan vloeit het geld nog steeds naar het buitenland voor de aankoop van fossiele brandstoffen. En dan zijn de kosten voor klimaatschade, veroorzaakt door fossiele brandstoffen, nog niet eens meegerekend.
Niet wachten tot 2050
Uit de studie puurden de netbeheerders een tienpuntenplan voor een succesvolle energietransitie. Ze vragen de overheid om zo snel mogelijk duidelijke kaders en een duidelijk beleid te formuleren voor de periode tot 2050, zodat alle partijen weten
binnen welke kaders zij kunnen opereren, investeren en innoveren. De overheid moet koers kiezen in de energietransitie, zodat er gericht geïnvesteerd kan worden en onnodige investeringen vermeden worden
Netbeheer Nederland vraagt ook om tussen nu en 2030 al ruimte te bieden voor nieuwe ontwikkelingen, experimenten en onderzoek naar wat werkt en wat niet. Het bestaande gasnet moet het transport en de distributie van waterstof en synthetische gassen mogelijk maken. Netbeheerders moeten bij het vervangen en vernieuwen van netten vooruit kunnen kijken naar gebiedsontwikkelingen en verwachte toekomstige aansluitingen. Als infrastructuur aan vervanging toe is, is het belangrijk om goed af te wegen welke infrastructuur op de betreffende plek in de toekomst wenselijk en nodig is.
Op de korte termijn zien de onderzoekers heil in hybride warmtepompen om CO2 te reduceren. Ze wijzen ook op het belang van een wijkgerichte aanpak en zien een grote rol weggelegd voor lokale besturen.
En in Vlaanderen?
In Vlaanderen staan we voor een gelijkaardige uitdaging: hoe vergroenen we onze warmtevraag? Ook onze netbeheerders Fluxys, Eandis en Infrax moeten vooruitkijken naar een klimaatneutraal 2050. Waar blijven de studies die de verschillende scenario’s voor Vlaanderen tegenover elkaar afwegen? Onze beleidsmakers hebben dringend nood aan goed onderbouwde modellen om de juiste keuzes te maken. Aan de slag!
