Protest en juridische procedures tegen windmolens lijken vandaag gemeengoed. Dat is een gevolg van onze ruimtelijke wanorde. Door de vele lintbebouwing, verspreide verkavelingen en zonevreemde woningen, staat een windmolen in Vlaanderen altijd wel in iemands zicht. De ‘gemakkelijke’ locaties waar niemand woont zijn al lang ingevuld. Een reden te meer om sterk in te zetten op draagvlak bij de buurt voor windturbines.
Hoe doe je dat? In de eerste plaats door transparant te werken en op een vroeg tijdstip inspraak te voorzien voor omwonenden. Het gebeurt nog te vaak dat burgers pas op de hoogte zijn van een aanvraag voor een windmolen op het moment dat de gele affiche voor het openbaar onderzoek al uithangt. Dan is de vergunning al ‘in procedure’ en is het te laat om nog bij te sturen. Door al ruim voor de vergunningsaanvraag in overleg te gaan met de buurt, kunnen de plannen vooraf bijgestuurd worden en groeit het draagvlak.
Een ander belangrijk punt is een eerlijke verdeling van lusten en lasten. Burgers hebben vaak het idee - en niet onterecht- dat zij enkel de lasten moeten verdragen, terwijl een privaat bedrijf met de winsten gaat lopen. Daarom is het niet verkeerd om een return te vragen voor de winst die een windmolenbedrijf boekt. Voor de drie nieuwe windmolens van Luminus in Geel werd in overleg met de buurt beslist om vanuit Luminus te investeren in isolatie en renovatie van twee scholen en twee parochiezalen. Dat zorgt voor een goed evenwicht tussen lusten en lasten. De buurt krijgt als return voor de windmolens een betere omgeving. Tegen deze windmolens werd geen enkel bezwaarschrift ingediend.
Ook als de windmolens er staan, is participatie belangrijk. Door burgers financieel te laten participeren in de uitbating van een windmolen, winnen ze bij hun nieuwe uitzicht. Windmolens waarvan burgers mee profiteren, bv. via een coöperatie, hebben een veel groter draagvlak. Logisch, want door een aandeel van de coöperatie te kopen, ben je verzekerd van groene en goedkope energie. Dat wordt soms weggezet als het ‘afkopen van protest’. Maar in deze tijden van onzekere en dure energievoorziening, is het toch veel meer dan dat.
Dat toont het succesverhaal van Ecopower aan. Zij moesten vorig jaar een stop inlassen op nieuwe klanten. Door de torenhoge energieprijzen willen plots heel veel mensen lid worden van de coöperatie. Ze verzekeren zich van groene energie uit de eigen regio aan een vaste, lage prijs. Maar door het beperkt aantal windmolens in Vlaanderen kan Ecopower pas nieuwe klanten aanvaarden als er ook nieuwe windmolens bijkomen. Meer windenergie is daarom in het belang van iedereen, want enkel met meer wind en zon kunnen we ook echt onafhankelijk worden van bedenkelijke regimes of nieuwe fossiele centrales. Want geeft toe: die wilt ook niemand in de achtertuin.
