Betaal je in Nederland een hoge belasting op het rijden met een elektrische wagen? En bij welke landen telt het gewicht mee bij het bepalen van de lasten? Met de Good Tax Guide is er voor het eerst een vergelijkend en numeriek overzicht van de wagenbelasting in 31 Europese landen. Les voor Vlaanderen en België: we laten veel potentieel liggen op vlak van elektrificatie en voertuigefficiëntie.
Ons land bengelt achteraan het rijtje wanneer we kijken naar fiscale stimuli voor elektrische privéwagens. Nochtans is een goed sturende fiscaliteit één van de recepten voor een snelle elektrificatie van het wagenpark. In Nederland is die stimulans voor een kleine privéwagen bijna vier keer groter dan bij ons. Die elektrificatie zal bovendien veel haalbaarder zijn als we de SUVering een halt toezeggen. Van Frankrijk, Noorwegen, Finland, Nederland en Zwitserland leren we hoe het gewicht van een voertuig mee te nemen in de verkeersbelasting.
De kloof met Nederland
België is derde slechtste leerling van de grote klas als we kijken naar het verschil in belastingdruk (belasting op inverkeerstelling, jaarlijkse verkeersbelasting, accijnzen, heffingen op elektriciteit en subsidies) voor een kleine benzinewagen versus kleine elektrische wagen. Een deel van de verklaring is de afwezigheid van een aankoopsubsidie voor emissievrije wagens, in tegenstelling tot vele andere landen. Maar ook in de vergelijking zonder subsidie halen we de top 20 niet. Onze fiscale stimulans voor elektrische SUV’s scoort al iets beter, echter zonder de middenmoot te overstijgen.
De Good Tax Guide neemt het Brussels gewest als referentie voor België. Maar met de Vlaamse aankoop- en verkeersbelasting komen we uit op gelijkaardige cijfers: een dikke €3000 over 10 jaar verschil in belastingdruk in het voordeel van een kleine elektrische wagen ten opzichte van een kleine benzinewagen. Voor de SUV’s is het verschil €7 à 8000. De kloof met Nederland gaapt: daar is het verschil bijna vier keer groter dan in ons land. Met een SUV bespaar je bij onze noorderburen zelfs €23.000 aan taxen uit, als je voor het laden en niet voor het tanken kiest. Het verschil in belastingdruk bij koploper Denemarken? Bijna €15.000 voor een kleine wagen en bijna €50.000 voor een SUV.
Snelle benen
Het is niet enkel de verkeersbelasting die de elektrificatie dirigeert. Over een periode van 10 jaar wegen de energieheffingen - de accijnzen op diesel en benzine en de heffingen op elektriciteit - het sterkst door in de totale belastingdruk. Dat zijn dus ook belangrijke instrumenten waar een goede finetuning opportuun is, maar waar we in deze energiecrisis met de accijnsverlaging helaas de foute toonhoogte kozen.
De grote verschillen in fiscale stimuli verklaren minstens deels de snelle benen van Denemarken en Nederland in de elektrificatiesprint. Van de nieuwe wagens in 2022 is bij hen ongeveer één vijfde batterij elektrisch. In België zitten we slechts aan 10% - voornamelijk met dank aan de bedrijfswagens.
De plug-in scoort vooral in Vlaanderen
Opvallend wanneer we de verkoopcijfers bekijken: in al onze buurlanden zijn emissievrije wagens populairder dan plug-ins - die in praktijk 2 tot 5 keer meer uitstoten dan vooropgesteld. Niet zo in ons land, waar de plug-ins nog steeds een stuk vaker over de toonbank gaan dan de batterij elektrische modellen. Ook hier vormt de fiscaliteit een belangrijke sleutel en is de stimulans in Nederland veel groter dan in Vlaanderen. In Brussel daarentegen is de belastingdruk voor hybrides dan weer zo groot dat de koper meer baat heeft bij een benzine SUV.
Maak het niet te zwaar
Onze wagens kampen met een ongezond overgewicht, in 20 jaar kwam er gemiddeld 150 kg bij. Meer dan de helft van de nieuwe wagens in ons land is ondertussen een SUV, vooral de middelgrote SUV’s blijken populair. Deze opmars doet efficiëntieverbeteringen teniet en maakt de elektrische transitie veel uitdagender door de hoge energie- en grondstofvraag. Zwaarder, langer en breder vertaalt zich bovendien in smaller, onveiliger en ongezonder voor de actieve weggebruikers.
Hoe keren we de trend? In Frankrijk en Noorwegen telt het gewicht mee in de belasting op inverkeerstelling, in Finland, Nederland en Zwitserland houden ze er dan weer rekening mee voor de jaarlijkse verkeersbelasting. Ook in Wallonië is minister van Mobiliteit Philippe Henry van deze noodzaak overtuigd. Om hiermee geen stokken te steken in de wielen van de zwaardere elektrische wagens, kan je werken met een korting voor wagens met batterij, zoals in Zwitserland.
Tijd om te surfen
Een hervorming van de verkeersbelasting is ook aan de orde om de belastinginkomsten ondanks de elektrificatie op peil te houden. Laten we dan meteen ook de kracht van dit instrument volop benutten zodat onze energie- en klimaatuitdagingen wat haalbaarder worden. Daarvoor hoeven we het warm water niet uit te vinden, maar kunnen we meesurfen op de successen van andere landen: differentiatie van lasten op basis van voertuiggewicht, energieheffingen in lijn met onze toekomstvisie en een sterker onderscheid tussen emissievrij en fossiel in de verkeersbelasting, o.a. via een hogere minimumbelasting voor fossiele wagens, een snellere jaarlijkse verhoging van de CO2-correctie in de belasting op inverkeerstelling en het afschaffen van de korting voor plug-ins in de jaarlijkse verkeersbelasting.
De Good Tax Guide lees je hier. Duik hier in de cijfers achter de studie.
