'We geloven sterk in refurbished renoveren: enkel het noodzakelijke wordt weggehaald en vervangen'

Dominiek Plancke staat aan het hoofd van ETAP Lighting, producent van duurzame

oplossingen voor verlichting in professionele omgevingen. ETAP streeft naar volledige circulariteit en zet in op duurzame concepten zoals ‘refurbished renoveren’,  waarbij enkel het noodzakelijke weggehaald en vervangen wordt. En ook ‘light as a service’, waarbij klanten een product niet kopen maar wel huren, groeit aan populariteit. Een gesprek met een toekomstdenker.

We zijn kampioen in recycleren, maar dat een aantal cruciale grondstoffen deze eeuw niet meer beschikbaar zullen zijn, blijft onderbelicht

Hoe heb je duurzaam ondernemen de voorbije jaren zien evolueren?

Dominiek Plancke: “Aanvankelijk lag de focus in onze sector vooral op het bannen van een aantal grondstoffen in verlichting. Geleidelijk aan kwam de recyclingtrend op gang, waarbij we slimme manieren zochten om bepaalde componenten in lichtbronnen te hergebruiken. Denk aan het terugwinnen van kostbare fosforen in de fluorescentielamp.”

“Toonaangevende verlichtingsfabrikanten hebben ecodesign al vroeg als doelstelling vooropgesteld, net als spaarzaam omspringen met water en energie. Al waren die inspanningen misschien niet altijd even zichtbaar voor het grote publiek. Het grote verschil met pakweg vijf jaar geleden is de hoogdringendheid waarmee we vandaag geconfronteerd worden. Iedere consument voelt het belang van koolstofneutraliteit. Het probleem van de opwarming van de aarde leeft. De eindigheid van onze natuurlijke grondstoffen is echter veel minder gekend. We zijn kampioen in recycleren, maar dat een aantal cruciale grondstoffen deze eeuw al niet meer beschikbaar zullen zijn, blijft onderbelicht. Dit maakt investeren in duurzaamheid minder vrijblijvend en dwingt tot veel snellere actie.”

Welke bijdrage wil jouw bedrijf leveren aan de maatschappij?

“Onze duurzame verlichtingsoplossingen op maat helpen klanten om hun energiefactuur te verlagen, en ook hun CO2-uitstoot.”

“We investeren sterk in de levensduur van onze producten. Hoe langer iets functioneert, hoe minder nieuwe producten je nodig hebt. We zetten uiteraard in op het gebruik van gerecycleerd materiaal, en ook onderhoud is een belangrijk focuspunt. Onze producten zijn bestemd voor de professionele markt, zoals ziekenhuizen, scholen, kantoren, industrie… In sommige applicaties moeten ze beschermd zijn tegen allerlei industriële stoffen. Hoe hoger de technische eisen, hoe moeilijker toegankelijk een verlichtingstoestel vaak is. Onlangs hebben we een nieuw product gelanceerd waarbij de schadegevoelige onderdelen ondanks de hoge techniciteit goed bereikbaar en vervangbaar zijn.”

“Onze belangrijkste innovatie heeft ongetwijfeld te maken met de renovatiemarkt. Willen we als maatschappij onze CO2-afdruk reduceren, dan moeten we volop inzetten op renovatie. Maar als we daarbij massaal naar nieuwe materialen grijpen, dan blijft een meer circulaire economie een utopie. ETAP gelooft sterk in refurbished renoveren, waarbij enkel het noodzakelijke weggehaald en vervangen wordt. Het grote voordeel is dat zo’n renovaties weinig invasief zijn. Je hoeft geen plafonds te beschadigen door volledige lichtarmaturen weg te halen. De renovatie van de Brusselse Steinerschool is een mooi voorbeeld. Bij de verbouwing werden zoveel mogelijk materialen van de oude WTC-torens hergebruikt: deuren, spoelbakken en ook verlichting. Uiteraard voldeed die oude verlichting niet aan de huidige vereisten. Door te refurbishen hebben we 60% minder staal en 80% minder verf gebruikt dan bij een vernieuwing. De Steinerschool heeft op die manier haar energie-efficiëntie met maar liefst 57% kunnen verhogen. Door minder volledige lichtarmaturen en meer onderdelen te verkopen, kunnen we als bedrijf én maatschappij ons materiaalverbruik terugschroeven.”

“Waar mogelijk gaan we nog een stap verder. Met ‘lighting as a service’ verpakken we onze verlichting als dienst. Wij blijven als fabrikant eigenaar van onze producten en verhuren licht aan onze klanten. Zij worden zo volledig ontzorgd. Maken wij onze beloftes van een lange levensduur en energiebesparing niet waar? Dan betaalt niet de klant maar ETAP daar de prijs voor.”

Ons engagement is om sneller en breder te gaan dan wat het Science Based Targets Initiatief voorschrijft

Wat is jullie belangrijkste duurzame investering tot nu toe?

“We hebben de laatste jaren al heel wat initiatieven genomen om onze voetafdruk te verkleinen. De belangrijkste investering - goed voor 355.000 euro - dateert van vorig jaar en heeft geleid tot de installatie van 1500 zonnepanelen. Die moeten bijna een vierde van onze totale behoefte aan elektriciteit opleveren. Omdat de transportkost bijna 30% van onze totale voetafdruk betekende, hebben we ook geïnvesteerd in laadpalen.” 

“Door ons aan te sluiten bij het Science Based Targets Initiatief hebben we duurzaamheid nog explicieter aan onze toekomst verbonden. In dit wereldwijde collectief trekken organisaties als WWF en UN aan de kar om de doelstelling van 50% CO2-reductie tegen 2030 waar te maken. Enkel zo kunnen we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 tot maximaal 2 graden. Ons engagement is om sneller en breder te gaan dan wat het initiatief voorschrijft.”

Welke obstakels zie je binnen de duurzaamheidstransitie?

“Er is nood aan meer overheidsmaatregelen om de duurzaamheidsdoelstellingen echt te omarmen. Tussen wat moet gebeuren en de condities om dat te realiseren zit nog een groot verschil. Bij openbare aanbestedingen wordt nog steeds te weinig naar duurzaamheid gekeken. De prijs blijft te vaak het doorslaggevende argument. Nederland staat op dat vlak al veel verder. De verschillende btw-tarieven voor diensten en investeringen/aankopen in ons land zijn een ander struikelblok en ook op vlak van duurzame materialen ligt nog heel wat werk op stapel. Daarnaast moet ook de klant klaar zijn om mee te evolueren en de switch van eigenaar naar gebruiker maken. De puzzelstukjes passen alsmaar beter in elkaar, maar het concept ‘as a service’ heeft nog niet zijn volle maturiteit bereikt. Versnellen kan je als fabrikant niet alleen. Het hele ecosysteem moet meewillen en dat vraagt tijd.”

Welke ondernemer bewonder je?

“Ik kijk op naar de vele kleine bedrijven die inspirerende duurzaamheidsinitiatieven nemen. Fairphone vind ik een prachtig voorbeeld. Hoe zij als klein bedrijf optornen tegen grote spelers als Apple en Samsung en zich inzetten om hun producten upgradeable en modulair te maken. Fantastisch. Ik zie in hun missie heel wat gelijkenissen met de onze. Ook zij willen een bijdrage leveren die verder reikt dan de muren van hun bedrijf. Ik haal hen intern vaak als voorbeeld aan. Het zou mooi zijn mochten wij de Fairphone van de verlichtingsindustrie zijn.”

Welk moment overtuigde jou om je in te zetten voor het milieu?

“De aandacht voor milieubewustzijn heb ik met de paplepel meegekregen. Maar in alle eerlijkheid is de urgentie ervan pas helemaal doorgedrongen met An Inconvenient Truth. Hoe Al Gore zijn bekendheid benutte om de milieuproblematiek wereldwijd onder de aandacht te brengen… Het heeft mijn ogen geopend. De wereldwijde focus op duurzaamheid is meer dan belangrijk. Duurzaamheid is hoogdringend.”

Auteur: Lynn Guillaume

ETAP Lighting is lid van Energy Saving Pioneers, onze coalitie van voorlopers in energiebesparing. Lees er meer over op www.energysavingpioneers.be.

 

Circulaire businessmodellen Ondernemers voor de toekomst Energy Saving Pioneers

Meer over Circulaire businessmodellen