Repareren, repareren, België wilt het leren

Groot nieuws in reparatieland: federaal Minister van Duurzame Ontwikkeling en Klimaat Khattabi presenteerde op 12 september de “herstelbaarheidsindex”. Deze index zorgt dat producenten onder andere laptops, wasmachines en e-bikes zodanig zullen moeten bouwen dat deze makkelijk repareerbaar zijn, dat de wisselstukken makkelijk beschikbaar zijn en de toestellen een lang leven beschoren zijn.

Het initiatief van Minister Khattabi over de repair- en levensduurscore betekent een einde aan de worsteling bij het kopen van elektronische apparaten waar je nooit weet waar je aan toe bent.

Vanaf 2023 mogen sommige elektronische producten pas verkocht worden als ze voldoende informatie leveren over de levensduur, de herstelmogelijkheden en de softwarecompatibliteit. Op dit moment gaat het over wasmachines, vaatwasmachines, stofzuigers, hogedrukreinigers, grasmaaiers, smartphones, televisietoestellen, computers, digitale tablets en e-bikes.

De repair-score toont hoe makkelijk het product kan worden hersteld en wordt berekend op basis van vijf criteria:

  1. De beschikbaarheid van de technische informatie en de onderhouds- en reparatiehandleidingen.
  2. Het gemak waarmee het betrokken product kan worden gedemonteerd.
  3. De beschikbaarheid van reserveonderdelen op de markt en hun leveringstermijn.
  4. De prijs van de onderdelen.
  5. Andere criteria die specifiek betrekking hebben op het product.

Daarnaast wordt ook een levensduurscore in het leven geroepen. Uiteindelijk wil je als koper graag weten hoe lang je toestellen meegaan vooraleer je een nieuwe moet komen. Een andere frustratie is dat je gsm of laptop op een bepaald moment de software niet meer zal updaten. Dit doen producenten zodat je sneller een nieuwer model zou kopen. De intussen veertiende iPhone is daar het schoolvoorbeeld van.

Smaakt naar meer: productbeleid voorop

In april vorig jaar lanceerde de Europese Commissie al de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR). Dit is de opvolger van de Ecodesign richtlijn die onder meer al stofzuigers een pak minder energieverslindend maakt, maar ook koelkastlabels bepaalt.

In de ESPR krijgt herstelbaarheid ook een centrale plek. Productbeleid is een echte gamechanger: één van de grootste energiebesparingsmaatregelen aller tijden en onmisbaar in de transitie. Bij de industrietransitie focust iedereen op het proces: waterstof, opvangen van CO2 of elektrificatie. Maar het anders ontwerpen van producten heeft een direct meetbare en kolossale impact. Zo zorgde Ecodesign Regulation in Europa voor een besparing van meer dan 1000 TWh tussen 2005 en 2019. De Belgische aanpak volgt die van Frankrijk en gaat zelfs een stapje verder dan de Ecodesign richtlijn. Een evaluatie toont aan dat het Franse systeem een positief effect heeft op het stimuleren van duurzame praktijken (over herstellen, levensverlenging, …) voor zowel consumenten als producenten.

België vervat als eerste ook e-bikes onder de wetgeving. De FOD Economie rapporteerde namelijk een grote stijging in aankopen van elektrische fietsen, maar zag dat reparaties vaak ondermaatse waren en de beschikbare wisselstukken te duur.

België als voorloper in Europa

“We doen dit liever op Europees niveau” is het vaak gehoorde argument van producenten. Maar die redenering zet de deur open voor jarenlang uitstel. Onze Vlaamse maakindustrie kan nochtans door voorop te lopen haar competitief exportvoordeel beter versterken. Bovendien kunnen wij hier al een grote herstelsector uitbouwen: met onze Vlaamse expertise in recycling zouden wisselstukken geen probleem mogen zijn.

De herstelindex komt er sowieso, mits wat komma’s en maren. Belangrijk is dat er voldoende inhoudelijke en administratieve controlecapaciteit komt bij de overheidsadministraties. De consument heeft recht op correcte informatie. In Frankrijk doen ze dat onder meer door die te verzamelen op een algemene webstek.  Au travail!

Circulaire businessmodellen

Meer over Circulaire businessmodellen