kinderen in een schoolstraat
Foto ID/ Jan Van der Perre

Lage-emissiezones en schoolstraten verbeteren luchtkwaliteit

Foto ID/ Jan Van der Perre

Het loont om zeer gericht het autoverkeer te beperken in steden en gemeenten. Dat blijkt uit twee recente evaluaties: van de lage-emissiezones (LEZ) en van schoolstraten. Beide zorgen voor een betere luchtkwaliteit. Een LEZ zorgt ervoor dat oude, vervuilende dieselwagens sneller vervangen worden, wat ook positieve effecten heeft op de luchtkwaliteit in de rest van Vlaanderen. Bij een schoolstraat wordt het autoverkeer tijdelijk onmogelijk gemaakt rond de school. Dat heeft een positief effect op de longen van de schoolgaande jeugd. En het zorgt voor meer verkeersveiligheid. Niets dan voordelen dus. Tijd om zowel de LEZ als schoolstraten in nog veel meer steden en gemeenten in te voeren. 

Schone lucht voor iedereen

Het onderzoek naar de effecten van de LEZ in Antwerpen en Gent werd uitgevoerd door het Departement Omgeving en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Vooral de roetuitstoot blijkt sterk gedaald te zijn. Dat is goed nieuws voor onze gezondheid, want dieselroet is de meest schadelijke fractie van fijn stof. In Antwerpen daalde de roetuitstoot tussen 2018 en 2019 zelfs meer dan dubbel zo snel als zonder de lage-emissiezone het geval zou zijn geweest. Ook in de rest van Vlaanderen heeft dit positieve effecten, omdat ook veel mensen die Gent of Antwerpen bezoeken hun oude dieselwagen vervangen door een properder model. 

Ook uit het onderzoek naar schoolstraten blijkt dat de roetuitstoot sterk daalt. Voor dit onderzoek werden 235 schoolgaande kinderen ook medisch onderzocht. Uit de uitgevoerde ademtesten blijkt dat kinderen die in een schoolstraat naar school gaan, minder kans hebben op ontstekingen in hun longen. Ook de elasticiteit van hun longen verbeterde met 10 procent. Hoe elastischer de longen, hoe gemakkelijker je kunt ademen.

Sociaal verantwoord

Er was vooraf heel wat kritiek bij de invoering van de LEZ in Antwerpen en Gent. Vooral sociaal kwetsbaren zouden het gelag betalen. Die rijden immers meer met een oude dieselwagen en ze hebben die wagen ook echt nodig om op het werk te geraken. Uit de evaluatie blijkt nu dat het juist vooral sociaal kwetsbare groepen zijn, die profiteren van de gezondere luchtkwaliteit. Zij wonen over het algemeen meer in ongezonde buurten met veel verkeer. Het blijft hoe dan ook belangrijk om voldoende flankerende maatregelen te voorzien, zoals goed openbaar vervoer, degelijke fietsinfrastructuur en een premie om een oude dieselwagen te vervangen door een minder vervuilende benzinewagen. 

Op naar omgevingsplannen

Beide onderzoeken tonen ook aan dat het loont om milieumaatregelen heel gebiedsgericht in te voeren. Bij een LEZ gaat het om een milieumaatregel in de drukst bevolkte wijken in het centrum, waar de gezondheidsimpact groter is omdat hier veel mensen op een beperkte oppervlakte wonen. Bij een schoolstraat gaat het om een wijk waar kwetsbare kinderen - die gevoeliger zijn voor luchtvervuiling - een groot deel van de dag doorbrengen. 

BBL pleit al langer voor omgevingsplannen: stedenbouwkundige plannen die ook milieumaatregelen bevatten. We hebben al de omgevingsvergunning, een integratie van de milieuvergunning en de bouwvergunning. Die filosofie kan ook doorgetrokken worden op niveau van plannen. Dat zou veel mogelijkheden bieden, niet alleen voor een betere luchtkwaliteit, maar bijvoorbeeld ook om groene warmte of hernieuwbare energie te integreren in een stedenbouwkundig plan voor een wijk. 

Luchtkwaliteit

Meer over Luchtkwaliteit