Om tot een koolstofneutraal Vlaanderen te komen, moeten we stoppen met bijkomende ruimte in te nemen. Daarnaast zijn woonwijken en bedrijventerreinen op plekken die enkel met de auto bereikbaar zijn, uit den boze. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek over de rol die ruimtelijke ordening moet spelen om onze klimaat- en energiedoelstellingen waar te maken.
Ruimtelijke opdracht
Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het Vlaams Planbureau voor Omgeving en kadert in het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. Willen we de klimaat- en energietransitie waarmaken, dan hebben we in eerste instantie nood aan een actief ruimtelijk beleid dat mee instaat voor de energiebesparing. Om transport en het bijhorende energieverbruik te beperken, moet de overheid nieuwe ontwikkelingen sterker sturen naar bestaande wijken en al bebouwde gebieden. Het verder ontwikkelen van nieuwe woonwijken, bedrijvigheid of allerhande diensten op plaatsen die enkel bereikbaar zijn met de auto, ondergraaft andere inspanningen om energie te besparen, zoals het goed isoleren van gebouwen.
Wat we samen doen, doen we beter
Daarnaast is het beleid vandaag te veel gericht op het afleveren van vergunningen voor individuele gebouwen. Het ‘collectiviseren’ van ingrepen kan volgens het onderzoek veel winsten opleveren. Zo kan een gezamenlijk energienet voor een ganse wijk veel meer opbrengen dan bv. aparte zonnepanelen of EPB-normen voor individuele gebouwen. Daarom zijn nieuwe instrumenten nodig voor het collectief aanpakken van renovaties.
Verkaveling 2.0
De aandacht van het ruimtelijk beleid moet verschuiven van mediagenieke, nieuwe bouwprojecten naar het aanpakken van bestaande situaties. Het klassieke verkavelingspatroon van 20ste eeuwse wijken moet getransformeerd worden naar een duurzame 21ste eeuwse woonwijk. Voor het onderzoek werden ontwerpen opgemaakt en fiches uitgewerkt om een typische verkavelingswijk te verdichten en verduurzamen, met aanzienlijke verbeteringen op vlak van mobiliteit en energie als resultaat.
