Hoe Leuven een stad voor samenhuizers wordt

Betaalbaar, duurzaam en gezellig: geen wonder dat de interesse voor samenhuizen de laatste jaren sterk groeit. Maar potentiële samenhuizers krijgen te maken met heel wat praktische en administratieve obstakels. Stad Leuven heeft het plan opgevat om die weg te werken, ondersteund door Samenhuizen vzw.

Een welgekomen trend

Samenhuizen kan verschillende vormen aannemen. Sommige samenhuizers delen bijna alles en hebben enkel een privé-slaapkamer, anderen hebben een privéwoning binnen een gemeenschappelijk woonproject en delen er een zaaltje of wasplaats. De redenen om voor deze woonvorm te kiezen, zijn al even uiteenlopend: omwille van betaalbaarheid, omwille van het duurzaam en comfortabel wonen, of als manier om dicht bij naasten die zorg nodig hebben, te zijn. Haast altijd is er een belangrijke sociale meerwaarde.

“Samenhuizen reikt verder dan louter het woonbeleid”, legt Trui Maes van Samenhuizen vzw uit. “Maatregelen die samenhuizen bevorderen, gaan ook over ruimtelijke ordening & stedenbouw, milieu & ecologie, mobiliteit, welzijn, zorg & doelgroepenbeleid.” 

“Ook als stad zien we samenhuizers graag komen”, zegt Lies Corneillie, schepen van Wonen in Stad Leuven. “Wie brainstormt over een woonproject dat tegelijk gezinsvriendelijk en klimaatbestendig is, komt bijna automatisch uit bij een vorm van cohousing. Deze woonvorm past bijzonder goed bij de stad van de toekomst.”

Wat nieuw is, is moeilijker

Wat nieuw is, zorgt wel eens voor hiaten in de wetgeving. Dat is voor samenhuizen niet anders. Samenhuizers worden momenteel juridisch en administratief nog vaak als één gezin beschouwd, ook al zijn ze niet verwant. Dit kan nadelige gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor een werkloosheidsuitkering. En dan is er nog de uitdaging om geschikte plekken te vinden voor nieuwe samenhuisprojecten. 

“Zowel met praktische bekommernissen als met vragen over vergunningen komen samenhuizers op een gegeven moment bij hun lokaal bestuur terecht“, weet Trui. “Alleen hebben die vaak ook nog weinig ervaring met samenhuizen. Door de opgedane ervaringen van Samenhuizen vzw te bundelen, en vormingen te organiseren voor medewerkers van de stad, brochures te ontwikkelen en veelgestelde vragen te beantwoorden, willen we hen versterken”, zegt Trui, “zo worden ze de regisseurs van het lokaal samenhuizenbeleid.“

Bouwdienst 2.0

Leuven neemt die regie in handen: samenhuizers kunnen er met hun vragen terecht bij de dienst bouwen van de stad. “Terwijl de bouwdienst doorgaans pas op het eind van een project betrokken werd om de bouwaanvraag in detail te controleren, komen potentiële samenhuizers nu vaak al veel vroeger in het proces langs om te horen wat mogelijk zou zijn. Vaak staan ze op het punt om een huis of grond te kopen, dus moet het antwoord er snel zijn. Een officiële vergunning is het dan nog niet, maar we kunnen wel al de randvoorwaarden meegeven”, zegt Lies.

Waarom het geen goed idee zou zijn om bestaande bouwregels zomaar overboord te gooien? “We moeten uitkijken voor ongewenste neveneffecten”, legt Lies uit. “Zo willen we absoluut vermijden dat samenhuizers de prijzen van gezinswoningen de hoogte injagen. Een ander aandachtspunt is dat kwetsbare huurders vandaag nog het moeilijkst de weg vinden naar samenhuizen, terwijl ze net het meest gebaat zouden kunnen zijn met een vorm van gedeeld wonen, denk maar aan het netwerk, gedeelde zorg voor de kinderen en ook financieel. Samenhuizen moet dus voor iedereen toegankelijk zijn. Tot slot moeten we uitkijken dat versoepelde regels rond cohousing niet in de kaart spelen van huisjesmelkers”, waarschuwt ze. “Met Samenhuizen vzw hebben we een sparringpartner met een grote  sociale gevoeligheid, die actief mee op zoek gaat naar oplossingen”, vertelt Lies. 

Charter met bouwstenen voor samenhuizers

Op 12 februari 2021 ondertekende Stad Leuven het charter Samenhuizen 2.0, in nauw overleg met Samenhuizen vzw. “Concreet engageren we ons met de ondertekening om Leuvenaars die al samenhuizen of daar interesse in hebben, te informeren en te begeleiden via het Woonpunt. Aangevuld met het adviesloket  van Samenhuizen vzw, stellen we zo een heel volledig informatie-aanbod ter beschikking voor samenhuizers. Daarnaast zullen we een laagdrempelig vergunningenkader voor samenhuizen ontwikkelen -waardoor de belangrijke administratieve obstakels van de baan zullen zijn - én eigen samenhuisprojecten realiseren”, licht Lies toe. 

“Samenhuizen - in al z’n verscheidenheid - is een belangrijk aspect in het woonbeleid van de toekomst. Maar we moeten de samenleving de tijd geven om de voordelen van het concept te leren kennen, door de verhalen over succesvolle projecten te delen en mensen snel op weg te helpen met al hun praktische vragen”, besluit Lies. In Leuven liggen de bouwstenen voor samenhuizers alvast klaar.

Duurzaam bouwen en wonen Samenhuizen Gemeente voor de Toekomst

Meer over Duurzaam bouwen en wonen