Nu de zomer op zijn laatste benen loopt, schiet het energiedebat weer uit de startblokken. N-VA lanceerde een pleidooi van subsidies voor gascentrales, en kreeg daarvoor de steun van CD&V. In de media doken ook berichten op over een mogelijk uitstel van de kernuitstap in 2025. Het vastgeroeste energiedebat leek zo weer eens hetzelfde rondje te draaien. Het was dan ook een verademing de plannen van Open VLD te lezen: de partij wil resoluut af van kernenergie en trekt de kaart van energiebesparing, flexibele netten en hernieuwbare energie.
Subsidies voor gas?
Vlaams volksvertegenwoordiger Andries Gryffroy (N-VA) gaf de aftrap: hij wil de gascentrales subsidiëren. Doen we dat niet, dan zitten we straks in het donker, beweert hij. Kamerlid Leen Dierick (CD&V) steunde de vraag: zij is bereid om dit te bekijken, “op voorwaarde dat het kadert in een bredere energievisie en -pact”. Bovendien leek de partij ook de kernuitstap in 2025 in vraag te stellen. Al zou Kamerlid Dierick onnauwkeurig geciteerd zijn en beklemtonen bronnen binnen CD&V dat het partijstandpunt blijft: kernuitstap tegen 2025. Beide volksvertegenwoordigers grijpen daarmee naar lapmiddelen voor een oud en vastgeroest energiesysteem.
Vorig jaar besliste de federale regering om de levensduur van de oudste kerncentrales Doel 1 en Doel 2 met tien jaar te verlengen, “om de bevoorradingszekerheid te garanderen”. Rapporten van energieregulator CREG en netbeheerder ELIA gaven nochtans duidelijk aan dat een levensduurverlenging van de oudste centrales niet nodig was om het licht te laten branden. Meer nog: ze pleiten voor de afbouw van deze logge kerncentrales en meer flexibele energie.
Een blauw alternatief
Open VLD lijkt dat begrepen te hebben. Met haar energieplan pleit de partij resoluut voor de kernuitstap en voor energiebesparing, lokale slimme netten en hernieuwbare energie. De liberalen willen daarbij bekijken of de scheurtjescentrales Doel 3 en Tihange 2 sneller dicht kunnen. Al smaakt het een beetje wrang om dit te horen van een partij die onlangs nog de levensduurverlenging van Doel 1 en Doel 2 goedkeurde, we kunnen dit pleidooi alleen maar steunen: de veiligheid van de scheurtjescentrales is immers niet gegarandeerd.
Ruimte nodig voor een flexibele energiemarkt
Bovendien is de afbouw en sluiting van de kerncentrales een voorwaarde om plaats te maken voor het energiesysteem van de toekomst: hernieuwbare energie, in een overgangsperiode nog aangevuld met flexibele gascentrales. Het openhouden van de kerncentrales veroorzaakt een teveel aan stroom. Bovendien verzieken inflexibele kerncentrales en bruinkool- en steenkoolcentrales, in handen van traditionele producenten, het investeringsklimaat voor nieuwe energiecentrales, en duwen ze gascentrales uit de markt.
Die gascentrales zijn vaak eigendom van dezelfde klassieke producenten - en zij gaan vervolgens aankloppen bij de overheid voor subsidies voor hun gascentrales. Terwijl dit ook anders kan: als we de inflexibele kern-, steenkool- en bruinkoolcentrales afbouwen en een voldoende hoge CO2-prijs invoeren, komt er weer voldoende ruimte voor gascentrales om (grotendeels) zonder subsidies te functioneren. (zie: www.greenpeace.de/files/publications/201402-power-grid-report.pdf)
Energiebesparing, vraagbeheer, een slim, flexibel en verknoopt elektriciteitsnetwerk en -opslag kunnen zorgen voor een optimaal gebruik van de beschikbare hernieuwbare energie. Zo hebben we minder en minder gascentrales nodig.
Nieuwe adem voor nieuw energiesysteem
Hopelijk slagen we er de komende maanden om de geloste politieke salvo’s om te zetten in echte daadkracht. Dan kan tegen 2030 ca. 77% van de Europese elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komen. Zo zetten we stappen naar een systeem dat in 2050 volledig draait op hernieuwbare energie.
