Via het klimaatakkoord van Parijs engageert de wereld zich om de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen drastisch terug te dringen, en zo de klimaatverandering te bedwingen. Eind december moeten de Europese lidstaten uitklaren hoe ze dit op nationaal niveau willen aanpakken. Ook het Belgische nationale klimaat- en energieplan is volop in de maak. Maar ons land zal nog een stevig tandje bij moeten steken om de doelstellingen van Europa te halen.
>> Dit zijn onze aanbevelingen voor een ambitieus energie- en klimaatplan 2030
Wat vraagt Europa van de lidstaten?
Tegen 2030 wil Europa minstens 40% minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. Deze doelstelling halen, vergt heel wat inspanning: enerzijds van de industrie en energieproductie (die de emissies in de Europese emissiehandel (ETS) met 43% moeten verminderen tegen 2030) en anderzijds van de lidstaten. Samen moeten die lidstaten tegen 2030 de emissies met 30% doen dalen ten opzichte van 2005, en dat in de sectoren die buiten de emissiehandel vallen (gebouwen, transport, landbouw en afval).
Volgens de Europese lastenverdeling moet België tegen 2030 haar uitstoot in de sectoren transport, gebouwen, landbouw en afval met 35% verminderen ten opzichte van 2005. Hoe ons land dit wil aanpakken, wordt neergeschreven in een nationaal klimaat- en energieplan dat de beleidsmakers in december moeten indienen bij de Europese Unie. In dit plan stelt de overheid een visie en aanpak voor om de broeikasgasemissies aanzienlijk terug te brengen in de periode 2021-2030.
De regionale en federale klimaatadministraties werken momenteel hun bijdrage voor het nationale klimaat- en energieplan uit. Hiervoor bouwen ze voort op bestaande documenten, zoals het Energiepact. Tijdens de zomer worden de afzonderlijke delen samengevoegd tot een coherent geheel.
Veel werk op de plank
De doelstellingen zijn duidelijk, de uitdagingen enorm. In ons land is het momenteel nog steeds voordeliger om met de bedrijfswagen naar het werk te gaan, op stookolie te verwarmen of een biefstuk te eten dan om voor klimaatvriendelijke alternatieven te kiezen. Om de omslag naar een hernieuwbare en circulaire economie te maken, moeten we de manier waarop we ons verplaatsen, onze huizen (ver)bouwen, onze voeding telen en hoe we met grondstoffen omgaan, drastisch herdenken. Door dit op een doordachte manier aan te pakken, kunnen beleidsmakers enorme opportuniteiten creëren op vlak van jobcreatie, welzijn en welvaart. Dit blijkt onder andere uit een studie van Climact, het Federaal Planbureau en Oxford Economics uit 2016.
Voor ons land ligt nog bijzonder veel werk op de plank. De voorbije jaren maakte België vooral gebruik van flexibiliteitsmechanismen en achterpoortjes in de klimaatwetgeving om haar doelstellingen op papier te halen. Daarnaast duurde het zes jaar voor de Vlaamse, Waalse, Brusselse en de federale overheden een politiek akkoord bereikten over de verdeling van de Belgische klimaat- en energiedoelstellingen voor de periode 2013-2020. Op vlak van klimaatbeleid hoort België dan ook bij de achterblijvers onder de Europese lidstaten (Climate Change Performance Index 2018). De laatste jaren nemen de Belgische broeikasgasemissies zelfs opnieuw toe. Ter illustratie: in 2016 was de Vlaamse uitstoot hoger dan in 2005, terwijl Vlaanderen haar CO2-uitstoot met 15,7% moet verminderen tegen 2020.
Snel verantwoordelijkheid opnemen
Zonder drastische omslag in het klimaatbeleid krijgt ons land het dus zeer moeilijk om de 35%-uitstootreductie opgelegd door Europa te realiseren. Zeker omdat de kans groot is dat, in het kader van de Talanoa Dialoog, dit percentage zal verhoogd worden op de jaarlijkse internationale klimaatonderhandelingen. Het ambitieniveau van de huidige Europese doelstelling is namelijk ontoereikend om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te realiseren.
We hopen dat de regionale en federale regeringen in België snel hun internationale verantwoordelijkheid in het klimaatverhaal opnemen en de opmaak van het nationale energie- en klimaatplan voor 2030 aangrijpen als een kans om het klimaatbeleid een versnelling hoger te schakelen. Hiervoor is het cruciaal dat het plan een coherent geheel aan geloofwaardige en disruptieve maatregelen bevat die de uitstoot doeltreffend terugdringen, evenals een duidelijke verdeling van de inspanningen tussen de regio’s en het federale beleidsniveau.
Onze beleidsaanbevelingen
Bond Beter Leefmilieu formuleerde verschillende beleidsaanbevelingen voor een ambitieus energie- en klimaatplan 2030. Benieuwd? Klik op onderstaande link:
