De omslag naar een koolstofarme samenleving mag geen nieuwe problemen veroorzaken, zoals een toename van vervuilende effecten door doorgedreven mijnbouw. Dit risico geldt specifiek voor batterijen. De Europese Commissie deed recent een voorstel om de Europese batterijregelgeving te updaten. In een nieuwe briefing gaan Bond Beter Leefmilieu en 11.11.11 dieper in op het voorstel en suggereren ze verbeterpunten.
De aanpak van de klimaatcrisis is cruciaal en vraagt een volledig koolstofarme samenleving, nog voor 2050. We moeten zo snel mogelijk af van fossiele brandstoffen. Tegelijk moeten we er waakzaam voor zijn dat de omslag naar hernieuwbare energie en een ander mobiliteitssysteem geen nieuwe problemen veroorzaakt. In een rapport waarschuwden Bond Beter Leefmilieu en 11.11.11 vorig jaar samen met enkele andere organisaties dat deze omslag geen nieuwe grondstoffenrush met zich mag meebrengen, omdat mijnbouw wereldwijd gepaard gaat met gigantische risico's voor mens en milieu. Een vermindering van het gebruik van energie en materialen zal daarom cruciaal zijn, net als bindende regels voor bedrijven.
Een specifieke technologie waarover bezorgdheid op z’n plaats is, is de batterij. Batterijen zullen een cruciaal onderdeel vormen van de koolstofarme samenleving. Maar voor de productie ervan zijn heel wat verschillende grondstoffen nodig zoals lithium, nikkel en kobalt. De ontginning daarvan is nu al problematisch. Het is dus belangrijk om werk te maken van een eerlijke en duurzame batterijketen om te garanderen dat de transitie naar een koolstofarme samenleving sociaal rechtvaardig is.
De Europese Batterijverordening
In december 2020 deed de Europese Commissie een voorstel om de Europese batterijregelgeving te updaten. Volgens 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu is dit een belangrijke stap. Maar er is nog ruimte voor verbetering. Het komt er nu op aan om in de volgende stappen van het wetgevend proces, waarin het Europees Parlement en de lidstaten een rol zullen spelen, dit voorstel op punt te stellen.
Aan de hand van een nieuwe briefing willen 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu daaraan bijdragen. De twee organisaties onderzoeken hoe het voorstel een koolstof- en grondstofarme batterijketen mogelijk kan maken, en gaan in op de inhoud van het voorstel inzake circulair ontwerp, de koolstofafdruk, recyclage en hergebruik. Zo is het bijvoorbeeld wel goed dat er een verplichte recyclagedoelstelling komt, maar moet er meer ambitie zijn op dat vlak.
In het tweede deel van de briefing wordt beoordeeld in welke mate dit voorstel de mensenrechten en het milieu respecteert. Beide organisaties moedigen sterk aan dat de Europese Commissie werk wil maken van bindende regels voor bedrijven in de batterijketens, maar de uitwerking ervan is nog te beperkt. Zo moet de scope uitgebreid worden (naar alle batterijen, maar ook op vlak van de mogelijke risico’s waar bedrijven rekening mee moeten houden), en wijzen ze erop dat er voldoende aandacht moet zijn voor lokale gemeenschappen die rechtstreeks betrokken zijn bij de ontginning van grondstoffen of in mijngebieden wonen.
