Een unieke coalitie van 46 organisaties roept de Vlaamse, Waalse en federale regering in een open brief op tot een totaalverbod voor glyfosaat. Zo willen ze burgers, landbouwers en het leefmilieu beschermen tegen de blootstelling aan de risicovolle stof.
Het gebruik van het pesticide glyfosaat is al sinds 2018 verboden voor particulieren. 46 organisaties, waaronder alle ziekenfondsen, UNICEF, milieu- en landbouworganisaties zoals Bond Beter Leefmilieu en BioForum, en gezondheidsorganisaties zoals de Vlaamse Parkinsonliga en Kom op Tegen Kanker, vragen nu om een totaalverbod. “Wij vragen dat België later dit jaar op Europees niveau tegen de verlenging van de vergunning van glyfosaat stemt, en ook zelf haar verantwoordelijkheid neemt en de verkoop en het gebruik door professionele gebruikers verbiedt in eigen land. Het nationaal pesticidenplan dat het beleid voor de komende vijf jaar bepaalt, zit in de laatste fase waardoor het nu dringend tijd is voor de verschillende regeringen om kleur te bekennen. Wanneer er geen zekerheid is dat bepaalde stoffen veilig zijn voor de gezondheid en het milieu, moet het voorzorgsprincipe overheersen”, klinkt het.
Volgt België terug de burger of de pesticidenlobby?
Glyfosaat is vooral bekend als werkzame stof in het bestrijdingsmiddel Roundup. Het middel werd in de jaren ‘70 uitgebracht door multinational Monsanto en werd razend populair. Veertig jaar later regent het klachtzaken tegen de producent. Al jaren woedt de discussie over de schadelijkheid van glyfosaat. Dit jaar moeten de Europese lidstaten stemmen over de verlenging van de vergunning van glyfosaat. In 2017, toen ook een verlenging op tafel lag, gaven meer dan 1 miljoen Europese burgers aan dat ze vóór een verbod op glyfosaat waren. Ook de toenmalige Belgische minister van Landbouw, Denis Ducarme (MR), stemde voor uitfasering van glyfosaat. Ondertussen werden de risico’s van de stof enkel duidelijker. Het gebruik werd voor Vlaamse burgers verboden in 2018, de Belgische Hoge Gezondheidsraad wees op de nood aan een “gecontroleerde, geplande en progressieve afbouw van glyfosaat in het belang van de volksgezondheid” en Duitsland kondigde in haar laatste regeerakkoord een totaalverbod aan.
Risico’s voor gezondheid en biodiversiteit
Glyfosaat wordt zowat overal aangetroffen. Bij de laatste metingen over de aanwezigheid van vervuilende stoffen werd bij 23% van de Waalse deelnemers glyfosaat gedetecteerd, in Vlaanderen zelfs bij 42% van de jongeren. Bovendien bleek dat wie binnen een straal van 2 kilometer van een landbouwzone woont, méér glyfosaat in het lichaam heeft. “Een significant deel van de Belgische kinderen woont in een gebied met een hoog risico op pesticidenverontreiniging. Van alle OESO-landen zijn er maar drie die op dat vlak slechter scoren dan België," stelt Kobe Hautekiet van UNICEF-België.
“Het staat vast dat glyfosaat schadelijk is voor de biodiversiteit. De toxicologische effecten voor bijen en andere bestuivers zijn het bekendst, maar ook tal van andere dieren, zoals verschillende vis- en vogelsoorten, lijden er onder”, stelt Heleen De Smet, beleidsmedewerker landbouw bij Bond Beter Leefmilieu.
“Er zijn ernstige aanwijzingen voor de gezondheidsimpact van glyfosaat. Personen die langdurig worden blootgesteld aan hogere doses pesticiden, zoals landbouwers, lopen volgens een groeiend aantal studies gemiddeld meer risico op de ziekte van Parkinson. Uit voorzorg moet het product dus ook voor professioneel gebruik gebannen worden,” verduidelijkt Annick Hirschböck, coördinator van de Vlaamse Parkinsonliga.
Dit jaar moet Europa beslissen of de onkruidbestrijder in gebruik mag blijven op basis van een nieuwe risicobeoordeling. De ondertekenaars vragen aan de beleidsmakers om hun verantwoordelijkheid op te nemen door tegen een verlenging van de vergunning van glyfosaat te stemmen, en ook meer ondersteuning te geven richting een landbouwsysteem met minder pesticiden.
Lettre ouverte: Abandon du glyphosate (version française)
