In een arrest bij ‘uiterst dringende noodzakelijkheid’ stelt de Raad van State opnieuw vast dat de werkwijze die gebruikt wordt op de Oosterweelwerf onwettig is. De Oosterweelwerken zorgen ervoor dat de PFOS-vervuiling zich verder kan verspreiden, wat een bedreiging vormt voor omwonenden en het milieu. Dat kan volgens de Raad van State niet door de beugel, en dus moeten de werken stilgelegd worden. Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Grondrecht en Thomas Goorden verwachten nu eindelijk een ambitieus saneringsplan voor de hele regio.
Eind 2021 trok de PFOS-coalitie (Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Grondrecht en Thomas Goorden) een eerste keer naar de Raad van State, omdat ze ernstige bedenkingen had bij de werkwijze op de Oosterweelwerf. De Raad van State toonde zich toen al erg kritisch voor de manier waarop met vervuilde gronden omgesprongen werd, in het bijzonder hoe die opgeslagen werden.
Ondanks dat arrest, zeer duidelijk onderbouwde bezwaren van de coalitie en een reeks gesprekken met o.m. bouwheer Lantis, bevoegde ministers Demir en Peeters en PFAS-coördinator Karl Vrancken, veranderde er fundamenteel weinig aan de aanpak op de werf toen die in maart opnieuw opgestart werd. Bijgevolg trok de coalitie begin maart opnieuw naar de Raad van State, om bevestiging van de bezwaren te vragen.
De Raad van State bevestigt vandaag dat er fundamentele problemen blijven bestaan met de aanpak van Lantis. “We zijn bijzonder tevreden over dit arrest en hopen dat de overheid nu eindelijk werk zal maken van een degelijk sanering van de omgeving”, reageert Audrey Baeyens, advocate voor de coalitie.
De voornaamste kritiek van de Raad van State is dat Lantis nog steeds geen wettige oplossing gevonden heeft voor de opslag van zwaar vervuilde gronden. Die zouden in bermen verspreid op de Oosterweelwerf gestort worden, maar dit zonder enig vooruitzicht op sanering. Voor dergelijke stortplaatsen is volgens de Raad van State een bijpassende vergunning of saneringsplan nodig, die hier ontbreken. (§63-65)
De Raad van State wijst ook op de risico’s voor het milieu en de gezondheid van inwoners, indien op deze manier wordt voortgewerkt. (§46) Opvallend hierbij is dat de Raad van State stelt dat de overheid zelf toegeeft dat de werken bijkomende verontreiniging kunnen veroorzaken. “Met name de verspreiding van de vervuiling naar grond- en oppervlaktewater is een structureel probleem waar we regelmatig voor gewaarschuwd hebben”, zegt Thomas Goorden. “De gebruikte bodemnormen en werkwijze bieden hier veel te weinig bescherming tegen.”
De Raad van State geeft verder aan dat een volwaardig saneringsproject een uitweg kan bieden voor de Oosterweelwerken. Tot nu toe bleef het gebied waarin de Oosterweelwerken gebeuren immers buiten beeld van het lopend Beschrijvend Bodemonderzoek. “Dit arrest zorgt ervoor dat de hele omgeving, van Beveren tot Antwerpen, zo snel mogelijk gesaneerd kan worden. Enkel zo kunnen we hier gezond blijven leven”, zegt Jonas Vernimmen, woordvoerder voor Grondrecht. “Als dit probleem meteen in 2008 aangepakt was, toen men zich bewust werd van de vervuiling op de Oosterweelterreinen, dan had deze hele affaire en de daarmee gepaard gaande vertraging vermeden kunnen worden.”
“Lantis en de overheid kunnen ook dit tweede arrest niet naast zich neerleggen. Ze moeten een geïntegreerd saneringsplan voor de hele regio - inclusief de werf - op tafel leggen. Dat moet gepaard gaan met een openbaar onderzoek, waarbij burgers en milieuverenigingen hun bezorgdheden kunnen uiten. Dit is een belangrijk precedent. We moeten af van akkoorden en afspraken in achterkamertjes”, zegt Tycho Van Hauwaert van Bond Beter Leefmilieu.
“Het verder knutselen aan een jarenlange foutieve aanpak van dit probleem moet stoppen. De Raad van State bevestigt voor een tweede maal onze bezorgdheden en bezwaren. Lantis en de bevoegde overheid moeten nu werk maken van een correcte saneringsaanpak alvorens verder te graven in zwaar verontreinigde grond. En dan kunnen ze met de factuur voor die sanering meteen aankloppen bij vervuiler 3M”, sluit Joeri Thijs van Greenpeace af.
Lees hier het volledige Arrest van de Raad van State.
