Een nieuw onderzoek van Ruimte Vlaanderen gaat voor elke hectare in Vlaanderen na hoe goed het gebied scoort op vlak van hoogwaardig openbaar vervoer en nabijheid van voorzieningen zoals winkels of scholen. Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer een derde van de bouwgronden op een locatie ligt met goed openbaar vervoer en een hoog voorzieningenniveau. Nog eens een derde van de bouwgronden ligt op een locatie zonder noemenswaardig openbaar vervoer en met weinig tot geen voorzieningen. Het komt er nu op aan enkel de goed gelegen bouwgronden te gebruiken. Dit is voldoende om aan de woningnood te voldoen. Door de nabijheid geraak je te voet of met de fiets op school of in de winkel, het openbaar vervoer is hier een goed alternatief voor de auto en door de compacte bebouwing blijven kosten voor nutsleidingen zoals gas of riolering onder controle.
Wat is goed gelegen?
Het onderzoek, dat Vito uitvoerde, kadert in de opmaak van het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, de opvolger van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. In een eerste stap is nagegaan waar er hoogwaardig openbaar vervoer aanwezig is. Hiervoor werd gekeken naar trein, metro, tram en hoofdbuslijnen. De onderzoekers brachten de aanwezigheid van onder meer winkels, scholen, sportmogelijkheden en ziekenhuizen in beeld. Zo kan je nagaan welke gebieden in Vlaanderen vlot bereikbaar zijn met openbaar vervoer en waar je te voet of met de fiets naar de winkel of naar school geraakt. En in welke gemeenten dat helemaal niet het geval is. In totaal komt het onderzoek tot 16 verschillende types locaties. Dit biedt een goed overzicht van plaatsen die een hoog potentieel hebben voor ontwikkeling, omwille van hun goede liggen nabij stopplaatsen en/of voorzieningen.
In een tweede stap screenden ze hoeveel ruimte er nog beschikbaar is voor wonen en werken. Hieruit blijkt dat ongeveer een derde van de bouwgronden ligt op een locatie met een goede bereikbaarheid en een hoog voorzieningenniveau. Het gaat dan in de eerste plaats om locaties in de dertien centrumsteden en in een aantal gemeenten rond Brussel. Een ander derde van de bouwgronden ligt op een locatie waar de voorzieningen wel goed zijn, maar het openbaar vervoer ondermaats scoort. Nog eens een derde van de bouwgronden ligt op een locatie zonder openbaar vervoer en met weinig tot geen voorzieningen.
Om de chaotische ruimtelijke ordening in Vlaanderen niet verder uit de hand te laten lopen, komt het er op aan enkel die bouwgronden te gebruiken die goed gelegen zijn in de stads- en dorpskernen. Door de nabijheid kunnen hier meer verplaatsingen te voet of met de fiets worden afgelegd, het openbaar vervoer krijgt meer kansen, de auto-afhankelijkheid neemt af, de druk op schaarse open ruimte vermindert en de kosten voor nutsvoorzieningen zoals gas of riolering blijven onder controle.