De Standaard meldt vandaag dat de Vlaamse regering op het punt staat een contract te tekenen voor de aankoop van 16 tot 20 miljoen ton aan CO2-emissierechten van projecten in ontwikkelingslanden of voormalige Oostbloklanden. De helft van die rechten dienen om aan Europese emissiereductie-verplichtingen voor de komende acht jaar te voldoen.
De Vlaamse regering gaat met die aankoop in tegen twee fundamentele principes van haar eigen klimaatbeleid¹: 1) Eerst emissies reduceren en pas daarna emissierechten aankopen; 2) Meer emissies reduceren in eigen regio dan emissierechten aankopen. Met de aankoop legt ze niet langer de nadruk op emissiereducties in eigen land. Bovendien spant ze de kar voor het paard. Ze koopt op voorhand emissierechten in plaats van eerst te proberen de uitstoot terug te dringen. Daardoor verdwijnt een belangrijke aansporing voor de volgende Vlaamse regering om de vervuiling terug te dringen. Bond Beter Leefmilieu (BBL) vraagt de regering haar aankoopplannen op te bergen en werk te maken van de vermindering van CO2-uitstoot in eigen land.
Sinds september van dit jaar heeft de Vlaamse overheid een tender of aanbesteding lopen voor de aankoop van 20 miljoen ton emissierechten op de internationale markt2. De helft daarvan dient om de reductiekloof uit de voorbije Kyoto periode (2008-2012) te dichten. 11.11.11 toonde in een dossier van november 2013 al aan dat de Federale en Vlaamse overheid voor de voorbije periode grotendeels beroep doen op emissierechten3.
De tender vermeldt echter ook dat de tweede 10 miljoen ton emissierechten een “buffer” vormt die de Vlaamse overheid wil gebruiken om de komende acht jaar (2013-2020) aan haar Europese klimaatverplichtingen te voldoen. De komende acht jaar moet de Vlaamse overheid haar broeikasgasemissies terugbrengen met 15% in vergelijking met 20054. In plaats van zelf een inspanning te leveren koopt de Vlaamse overheid nú alvast emissierechten aan op de internationale markt.
“De Vlaamse regering gelooft blijkbaar niet in de effectiviteit van haar eigen klimaatbeleid. Ze wil voor 10 miljoen ton emissierechten aankopen voor de komende acht jaar. Voor de komende periode wil de Vlaamse regering voor 58% emissierechten aankopen en 42% interne reducties realiseren. Meer dan de helft van de inspanning gebeurt dus door beroep te doen op een achterpoortje: de aankoop van hete lucht,” zegt Mathias Bienstman, klimaatexpert van Bond Beter Leefmilieu.
De gevraagde emissierechten zijn CERs of ERUs: emissiekredieten die voortkomen uit projecten in ontwikkelingslanden (CERs) of voormalige Oostbloklanden (ERUs). De projecten zorgen voor emissiereducties die verhandelbaar zijn als emissiekredieten. Veel van de projecten stuiten de voorbije jaren echter op kritiek. Ze zijn niet duurzaam, ze reduceren enkel emissies op papier of de financiële steun is helemaal niet nodig om het project te laten doorgaan5.
Bond Beter Leefmilieu roept de Vlaamse regering op om haar eigen principes niet overboord te gooien. Het geld dat besteed zou worden aan de aankoop van emissierechten in het buitenland kan veel beter gebruikt worden voor emissiereducties in eigen land.
De SERV, SALV en Minaraad gaven in een gemeenschappelijk advies het belang aan van emissiereducties in Vlaanderen. Interne reductiemaatregelen zorgen mee voor de verlaging van de energiefactuur van gezinnen en bedrijven, voor sociaal-economische baten zoals jobcreatie, ze vormen de motor van technologische innovatie en structurele veranderingen en ze leiden tot de vermindering van luchtvervuiling6.
Annex: berekening verhouding aankoop emissierechten tot interne reducties door klimaatbeleid 2013-2020
Voor de berekening doen we beroep op de cijfers uit het door de Vlaamse regering goedgekeurde Vlaamse mitigatieplan7. Door beroep te doen op de wet op openbaarheid van bestuur (WOB) hebben we toegang tot de cijfers achter de cruciale grafieken op p.139 van dat plan. (zie kader)
België heeft zich binnen de EU geëngageerd om tegen 2020 haar emissies in de sectoren die buiten de emissiehandel vallen - de zogenaamde niet-ets sectoren transport, landbouw, gebouwen ea. - met 15% terug te brengen in vergelijking met 2005. Die doelstelling moet nog verdeeld worden tussen de gewesten en de federale overheid. Maar voor Vlaanderen zal de niet-ets doelstelling zeker gelijk of hoger zijn dan die -15%. Net zoals in het Vlaamse klimaatbeleidsplan 2013-2020 maken we gebruik van die doelstelling om de verhouding te berekenen tussen interne reducties en de voorziene aankoop van emissierechten. De berekening van de cumulatieve interne reducties doen we door de prognoses van de interne reducties uit het Vlaamse plan af te zetten tegen een uitstoot die constant wordt gehouden op het niveau van 2005. Het cumulatieve tekort aan interne reducties of de reductiekloof berekenen we anderzijds door het verschil tussen de prognoses van de werkelijke emissies en het vooropgestelde reductietraject. Het Vlaamse klimaatplan geeft zelf ook een reductietraject richting de -15% dat we gebruiken om die kloof te berekenen8.
De Vlaamse overheid voorziet dat ze haar Europese doelstelling van -15% uitstoot broeikasgassen niet zal halen. Ze zal 9,3 miljoen ton emissies de komende 8 jaar te weinig reduceren. Daarvoor koopt ze nu alvast emissierechten aan. Als we de reducties die wel gerealiseerd worden door het Vlaamse klimaatbeleid (6,6 miljoen ton) vergelijken met de voorziene aankoop van emissierechten (9,3 miljoen ton) dan valt de scheeftrekking op: meer dan de helft van de inspanning voor de komende 8 jaar (58%) gebeurt door de aankoop van hete lucht. Slechts 42% gebeurt door het terugdringen van de emissies in Vlaanderen.
(figuur niet meer beschikbaar, nvdr)
Figuur 1 Berekening interne reducties en reductiekloof voor periode 2013-2020 in niet-ETS sectoren. Op basis van cijfers Vlaams Mitigatieplan 2013-2020 (LNE). Alle cijfers in kiloton CO2eq. en voor toepassingsgebied 13-20
(figuur niet meer beschikbaar, nvdr)
Noten
1 CD&V parlementslid Robrecht Bothuyne verwoordde de principes in een opiniestuk als volgt: “In het nieuwe Vlaamse Klimaatplan 2013-2020, wordt een reeks van nieuwe en kostenefficiënte Vlaamse maatregelen voorzien om de klimaatverandering tegen te gaan. Eén van de uitgangspunten van dit plan is dat de Vlaamse Regering alle interne maatregelen treft die technisch en economisch uitvoerbaar en maatschappelijk aanvaardbaar zijn. Pas indien het beoogde resultaat niet bereikt wordt met interne maatregelen alleen, wordt overgegaan tot de aankoop van emissierechten via flexibele mechanismen. Vlaanderen gaat dus helemaal niet zomaar CO2-quota in het buitenland kopen. Integendeel: minister Schauvliege en de Vlaamse Regering gaan maximaal voor interne maatregelen om de beoogde broeikasgasreducties te realiseren.” http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1739265/2013/11/13/De-schoolmeesterattitude-van-Greenpeace-zal-niet-helpen.dhtml
3 Zie het dossier ‘Het federale en Vlaamse aankoopbeleid in emissierechten’ op http://www.11.be/component/one/artikel/detail/11dossier_emissierechten_hoe_belgie_met_schone_lucht_zijn_kyotodoelstelling_afkocht,114492
4 De precieze doelstelling hangt af van de inspanningsverdeling tussen de gewesten en de federale overheid. Die discussies zijn na 4 jaar nog niet beslecht.
5 Zie het recente dossier van 11.11.11 http://www.11.be/component/one/artikel/detail/114492
6 Zie gemeenschappelijk klimaatadvies http://www.minaraad.be/adviezen/2013/vlaams-klimaatsbeleidsplan p.24
8 Merk op dat het reductietraject niet overeenkomt met een -15% doelstelling. De Vlaamse overheid gebruikt een ander achterpoortje rond de rapportage van lachgasemissies om haar ‘wettelijk’ reductietraject af te zwakken. Maar zelfs bij dit zwakkere reductietraject komen we op een verhouding uit die de nadruk legt op aankoop emissierechten tegenover interne reducties.