De vergroening van de fiscaliteit staat niet alleen hoog op de agenda bij de federale regering, maar ook op andere beleidsniveaus is dit debat populair. Volgens een studie (PDF) van studiebureau Arcadis in opdracht van de het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE), hangen effecten op koopkracht, jobcreatie of groei van milieufiscaliteit volledig af van het gebruik van de gegenereerde inkomsten. Als overheden de inkomsten verstandig terugsluizen naar gezinnen en ondernemingen, heeft een vergroening van ons belastingstelsel grote economische voordelen. Zulke positieve economische effecten zijn echter bedreigd door het (vroegtijdig) oormerken van de inkomsten uit milieufiscaliteit.
Belastingverschuiving geeft beste resultaat
LNE gaf de opdracht aan Arcadis om het potentieel voor de vergroening van de fiscaliteit te onderzoeken. Een belastingverschuiving haalt de beste resultaten: wat de overheid meer int door hogere energie- en milieubelastingen, geeft ze terug aan gezinnen en ondernemingen door lagere directe belastingen.
Werkgeversbijdragen of personenbelasting verlagen?
In grote lijnen zijn er daarbij twee opties. Als de overheid maximaal jobs wil creëren, verlaagt ze best de werkgeversbijdragen. Het is dan goedkoper voor een werkgever om iemand aan te werven. Daarbij verliezen de gezinnen wel een klein beetje koopkracht. Versta: wat je kwijt bent aan bijvoorbeeld duurdere verplaatsingen met de wagen, zie je niet helemaal terug in vorm van een hoger loon. Als de overheid daarentegen vooral het besteedbaar inkomen wil laten toenemen, en dus ook de economische groei, kan ze de personenbelasting verlagen met de inkomsten uit de milieufiscaliteit. Daarbij creëert ze ook jobs, maar in mindere mate dan bij een verlaging van de werkgeversbijdragen.
Onderstaande tabel uit de studie laat zien welk effect het heffen van milieubelasting heeft op het inkomen wanneer de overheid besluit om de opbrengsten respectievelijk:
1) niet terug te sluizen naar gezinnen en ondernemingen,
2) te gebruiken voor het verlagen werkgeversbijdragen (WG) en
3) te gebruiken voor het verlagen personenbelasting (PB).
Niet alleen is het effect positief bij terugsluis via personenbelasting, ook is het grootste effect zichtbaar bij de laagste inkomens.
Uit deze tabel kunnen we afleiden dat via een combinatie van verlaging van de werkgeversbijdragen en de personenbelasting het mogelijk moet zijn om de koopkracht te vrijwaren en tegelijk maximaal jobs te creëren. Daarbij zijn er natuurlijk ook positieve effecten voor het milieu: de vervuiling neemt af.
Bedreigingen voor koopkracht en jobs
Een kwalijke gewoonte van veel beleidsniveaus is het (vroegtijdig) oormerken van de inkomsten uit milieufiscaliteit. Zo worden accijnsverhogingen op brandstoffen meestal gebruikt om de begroting op te smukken. De Vlaamse regering wil de inkomsten uit een kilometerheffing gebruiken voor infrastructuurwerken of om andere verkeersbelastingen te verminderen. Ze wil tenslotte het grootste deel van de inkomsten uit CO2-emissierechten gebruiken om het elektriciteitsverbruik van de grootindustrie te subsidiëren. Zulk gebruik van de inkomsten leidt tot ecologisch en economisch minder gunstige resultaten.
>> De studie van Arcadis in opdracht van LNE komt aan bod op dinsdag 10 maart 2015 om 13h in een vergaderzaal van de SERV, Wetstraat 34-36 voor raadsleden op initiatief van Mora en SERV.
>> Op 4 maart vindt er op initiatief van de Europese Commissie een seminarie plaats over de vergroening van de fiscaliteit in België. Plaats: Charlemagne building, zaal Jenkins. Inschrijven kan hier.