Het uittrekken van GG-aardappelen door Field Liberation Movement deed in de media de voorbije weken heel wat stof opwaaien en vragen rijzen.
Was de manier van actie voeren wel de juiste? Was er sprake van vandalisme en vernietiging van wetenschappelijk onderzoek? Waren de plaats en de ‘tegenstander’ strategisch wel goed gekozen? De aanpak is alvast niet de aanpak van BBL. En het bleken vooral de wetenschappelijk onderzoekers van het proefveld die zich aangesproken voelden en niet zozeer de multinationals. Terwijl vooral die laatsten toch sterk onder vuur liggen.
Maar de actie slaagde er wel in om dagenlang de aandacht van de publieke opinie te vestigen op een debat waar de ‘klassieke’ milieubeweging al jaren in relatieve stilte rond werkt. Dat kan een complementair effect hebben op het werk achter de schermen.
Precies omwille van dit soort complementariteit is BBL in het algemeen trouwens niet gekant tegen milieuactivisme. De zogenaamde concurrentie tussen het milieuactivisme en de ‘softe’ milieubeweging leeft vooral in de hoofden van journalisten.
Maar naast veel media-aandacht over illegaal eco-terrorisme en het ontslag van een onderzoekster heeft de actie ook de prangende inhoudelijke vragen over GGO’s opnieuw aan de oppervlakte gebracht.
Welke rol spelen multinationals in dit verhaal? Multinationals financieren steeds meer GGO-onderzoek en krijgen via patenten greep op bepaalde voedingsgewassen en biodiversiteit. De onafhankelijkheid van het gefinancierde wetenschappelijk onderzoek staat hierdoor mee onder hoogspanning.
Wat is de rol van de wetenschap in het GGO-debat? GGO’s zijn tot nu toe zowat exclusief speelterrein van biotechnologen. Maar het GGO-debat gaat over veel meer dan gen-technologie: de organisatie van onze eigen landbouw of de vormgeving van de mondiale voedselvoorziening, de privatisering van het bio-wetenschappelijke onderzoek, de ecologische risico’s, de rol van het intellectuele eigendomsrechten zijn slechts enkele andere discussiepunten. Dat maakt sociologische, historische, ethische, socio-economische of juridische inzichten meer dan ooit relevant in dit debat.
Wie wordt beter van GGO’s? De traditionele landbouw wordt afhankelijk van gepatenteerde zaden, schaalvergroting dringt zich op, de gewassen worden eenzijdig, planten rond de velden kunnen resistenties vertonen. De impact op natuur en biodiversiteit blijft een bijzonder onzekere factor. De consument zit alles behalve te wachten om GG-voedsel.
Welke rol spelen de beleidsmakers in dit debat? Blijven zij vooral geld geven aan GGO–onderzoek. Of geven ze ook geld aan onderzoek naar bijvoorbeeld ecologische landbouw. Politici kunnen dit thema op de politieke agenda plaatsen en een breed debat aangaan met alle maatschappelijke actoren in Vlaanderen.
Nu Minister President Kris Peeters een tweede adem wil geven aan het Pact 2020 en Vlaanderen in Actie (ViA) kan hij de gelegenheid aangrijpen om ook een breed debat te starten over duurzame landbouw en voeding in Vlaanderen. Niet alleen de milieubeweging of de biologische landbouw heeft daar belang bij. De traditionele landbouwsector, de sociaal-economische partners, consumentenorganisaties, wetenschappers en politiek verantwoordelijken hebben minstens even veel belang bij een blijvend grondig maatschappelijk debat hierover.