Vliegtuigbrandstof kan gereinigd worden via een proces dat hydrotreatment wordt genoemd. Dat gebeurt al tientallen jaren om zwavel te verwijderen uit brandstoffen voor auto's en schepen. Maar voor vliegtuigbrandstof zijn er nog steeds geen goede normen, hoewel dat de luchtvervuiling rond luchthavens aanzienlijk kan verminderen én relatief weinig geld kost.
Studie na studie toont aan dat er een ware gezondheidscrisis aan de gang is rond Brussels Airport. Nieuw onderzoek in opdracht van Transport & Environment onthult nu dat zo’n 7.500 omwonenden van de luchthaven risico lopen op diabetes en dat bijna 500 extra omwonenden risico lopen op vervroegde dementie. De oorzaak? Het ultrafijne stof dat vrijkomt bij de verbranding van kerosine en dat zich tot 20 kilometer ver verspreidt. Bond Beter Leefmilieu en de Vereniging voor Respiratoire Gezondheid roepen op tot bijkomend gezondheidsonderzoek én een aantal verstandige voorzorgsmaatregelen.
Baanbrekend onderzoek op Europees niveau
Het onderzoeksinstituut CE Delft onderzocht, in opdracht van de Europese ngo Transport & Environment, de gezondheidsimpact van ultrafijn stof van het vliegverkeer op omwonenden van 32 Europese luchthavens. Volgens de studie kan de blootstelling aan het ultrafijn stof afkomstig van het vliegverkeer in verband worden gebracht met 280.000 gevallen van hoge bloeddruk, 330.000 gevallen van diabetes en 18.000 gevallen van dementie. Ook de omgeving van Brussels Airport werd onderzocht. Uit het onderzoek blijkt dat door het ultrafijn stof zo’n 7.500 mensen diabetes ontwikkelen en dat bijna 500 omwonenden te kampen hebben met vervroegde dementie. Daarenboven lopen zo’n 7.000 omwonenden risico op verhoogde bloeddruk. De auteurs van de studie benadrukken dat dit ruwe schattingen zijn, omdat dit een extrapolatie is van onderzoeksresultaten rond de luchthaven van Schiphol. Verder onderzoek is volgens hen nodig om de situatie rond specifieke luchthavens beter in kaart te brengen.
Ultrafijn stof heeft een diameter van minder dan 100 nanometer - ongeveer 1000 keer kleiner dan een menselijke haar, vertelt professor en milieu-epidemioloog Tim Nawrot (UHasselt en KUL): “We vinden ultrafijne deeltjes terug in het bloed, in de hersenen en zelfs in de placenta. Tot op heden zijn er geen luchtkwaliteitsnormen voor ultrafijn stof, alhoewel de Wereldgezondheidsorganisatie meer dan 15 jaar geleden al waarschuwde dat het een verontreinigende stof van opkomende zorg is.”
Wouter Arrazola de Oñate, public health directeur bij de Vereniging voor Respiratoire Gezondheid, vindt dat de impact van luchthavens op omwonenden dringend meer aandacht verdient: “Net zoals het recente wetenschappelijk advies van de Hoge Gezondheidsraad, toont deze studie aan dat je ziek kunt worden door te wonen in de buurt van Brussels Airport. Het is dus absoluut een must dat er extra onderzoek komt en dat maatregelen worden genomen om de hoge concentraties rond de luchthaven van Zaventem terug te dringen.”
Kordaat actieplan met verstandige voorzorgsmaatregelen
Bond Beter Leefmilieu pleit voor een kordaat actieplan om de blootstelling van de omwonenden aan ultrafijn stof fors terug te dringen. Dit actieplan moet minstens drie voorzorgsmaatregelen bevatten.
- Ten eerste moet de Vlaamse Regering dringend in actie schieten, zegt Jasper Wouters van Bond Beter Leefmilieu: “Een verdere groei van het vliegverkeer op Brussels Airport is omwille van de enorme gezondheidsimpact momenteel ontoelaatbaar. Het plafond dat minister Demir via de vergunning heeft opgelegd is veel te laks én zal leiden tot extra gezondheidsschade. We roepen op om dit plafond te verstrengen. Door het verbieden van privé-jets en overbodige korte-afstandsvluchten, waar een vlot alternatief voor beschikbaar is, hoeft dit niet te leiden tot welvaartsverlies. Eerder onderzoek door Transport & Mobility Leuven toonde immers aan dat een plafond op het aantal vliegbewegingen helemaal niet zal leiden tot minder jobs of economische activiteiten.”
- Ten tweede moet ingezet worden op schonere vliegtuigbrandstoffen, aldus Naomi Cambien, beleidsexperte luchtvaart bij Bond Beter Leefmilieu: "De hoeveelheid ultrafijne deeltjes die vliegtuigen uitstoten, hangt grotendeels af van de samenstelling van de brandstof. Vliegtuigbrandstof kan gereinigd worden via een proces dat hydrotreatment wordt genoemd. Dat gebeurt al tientallen jaren om zwavel te verwijderen uit brandstoffen voor auto's en schepen. Maar voor vliegtuigbrandstof zijn er nog steeds geen goede normen, hoewel dat de luchtvervuiling rond luchthavens aanzienlijk kan verminderen én relatief weinig geld kost. Bovendien zou het ook de klimaatimpact van vliegen verlagen, doordat je minder condensstrepen krijgt. We roepen daarom de federale regering op om bindende normen in te voeren voor de productie en het gebruik van propere kerosine op Belgisch grondgebied.”
- Tot slot moet de Vlaamse overheid volgens Bond Beter Leefmilieu dringend een grootschalig gezondheidsonderzoek rond de luchthaven opzetten. Enkel door meer en beter te meten, zullen we de gezondheidsschade exact in kaart kunnen brengen en in de toekomst kunnen monitoren.
