Het Grondwettelijk Hof bracht vorige week een belangrijk vonnis uit. Het Hof oordeelt dat milieuverenigingen die zich burgerlijke partij stellen bij een strafzaak, recht hebben op een volwaardige financiële compensatie. Tot nu toe kenden rechters in dergelijke zaken meestal enkel één euro morele schadevergoeding toe. Er werd van uit gegaan dat een volwaardige schadevergoeding alleen kan toegekend worden, als er schade wordt berokkend aan eigendom of als er lichamelijke schade is. Maar dus niet aan verenigingen die een collectief doel nastreven. Het Grondwettelijk Hof oordeelt nu dat dit discriminerend is en in strijd met het recht van vereniging.
Vogelbescherming Vlaanderen zorgt voor precedent
De zaak draait rond een illegale fazantenhouderij, die voorkwam bij de correctionele rechtbank in Gent. Vogelbescherming Vlaanderen stelde zich daarbij burgerlijke partij. Vogelbescherming Vlaanderen stelt zich geregeld burgerlijke partij in strafzaken rond illegale vogelvangst, roofvogelzwendel of het opzettelijk vergiftigen van vogels. Dat is volledig in lijn met de statutaire doelstelling van de vereniging: de fauna en haar leefgebieden beschermen. Als hier schade aan wordt toegebracht, wil Vogelbescherming Vlaanderen een vergoeding die in verhouding staat met de ernst van de aangebrachte ecologische schade.
Er zijn enkele rechtbanken die dat ook doen, maar de meeste rechters kennen slechts één symbolische euro schadevergoeding toe. Vele rechters gaan er immers van uit dat schade zeer concreet moet aangetoond worden, vooraleer een vergoeding wordt toegekend. Bij diefstal of bij lichamelijke schade is dat bijvoorbeeld heel duidelijk. Maar als er schade wordt toegebracht aan de doelstelling waarvoor een vereniging is opgericht, zijn veel rechters van oordeel dat de vergoeding enkel symbolisch kan zijn. In deze zaak bijvoorbeeld stelde de rechter dat de vogels aan niemand toebehoren en schade daarom enkel van morele aard is, maar niet begroot kan worden.
Daarom vroeg de vereniging aan de Gentse rechter om een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof. Volgens het Hof is het toekennen van amper 1 euro een vorm van discriminatie en gaat het in tegen het gelijkheidsbeginsel in onze Grondwet. Ook als een milieuvereniging schade ondervindt aan haar statutaire doelstelling, moet die een volledige schadevergoeding kunnen krijgen. Een belangwekkend precedent voor milieu- en natuurbescherming in Vlaanderen.