In het debat over kernenergie halen argumenten over bevoorradingszekerheid en de veiligheid van onze kerncentrales steevast de bovenhand. Hierbij wordt wel eens vergeten dat er nog steeds een zeer groot en onopgelost probleem is met kernenergie: het kernafval.
Kernafval heeft niet alleen een chemische giftigheid, maar zendt ook radioactieve stralen uit die wijzigingen teweegbrengen in de structuur van de materie waarin ze doordringen. In ons lichaam kan radioactieve straling de structuur van ons celweefsel wijzigen, waardoor de celdeling ontregeld wordt en tumoren of erfelijke aandoeningen kunnen ontstaan. Kernafval dat geproduceerd wordt in onze kerncentrales blijft gedurende honderdduizenden jaren lang actief. Een tijdsspanne waar we ons heel moeilijk iets bij kunnen voorstellen. Maar als je weet dat de homo sapiens zo’n 200.000 jaar geleden op aarde rondliep, is het wel duidelijk dat we niet alleen de volgende generatie met een probleem opzadelen…
De grote uitdaging bestaat er in het afval van de kerncentrales op veilige wijze te bergen gedurende een periode die langer is dan de ontstaansgeschiedenis van de mens op aarde. Nergens bestaat er momenteel een technologie of een concept dat deze garantie kan bieden. Diverse onderzoeksprojecten werden afgevoerd omdat ze onrealistisch zijn of te grote risico's inhouden. Sommige landen overwegen geologische berging, anderen kiezen voor verlengde bovengrondse opslag. Het ene land onderzoekt de mogelijkheden van zout als gastgesteente voor berging, het andere legt zich toe op klei of graniet. Sommige projecten rekenen op de ontwikkeling van supercontainers om de radioactieve stoffen af te sluiten, anderen rekenen op de natuurlijke barrières van ondergrondse gastgesteentes om het afval vast te houden. Ondanks het vele onderzoek is er nergens ter wereld een veilig bergingsconcept voor langlevend kernafval gedemonstreerd.
Het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) verricht in België al 30 jaar onderzoek naar de specifieke haalbaarheid van definitieve berging van langlevend afval in de Kempense kleilagen. Het onderzoek is nog lang niet afgerond en heel wat belangrijke vragen over de haalbaarheid van definitieve berging in ondergrondse kleilagen blijven onbeantwoord. Toch wil de Nationale Instelling voor Radioactieve Straling en Verrijkte Splijtstoffen (NIRAS) beslissing over de berging van radioactief afval in de Kempense klei doorduwen.
Kerncentrales leveren gedurende zo'n veertig jaar elektriciteit, maar hun radioactieve erfenis blijft gedurende honderdduizenden jaren het welzijn en de gezondheid van toekomstige generaties hypothekeren. Indien de levensduur van de Belgische kerncentrales nog eens met tien jaar zou verlengd worden, dan neemt de totale hoeveelheid problematisch hoogradioactief afval in ons land met liefst een kwart toe. En, tot nu toe weten we met dat afval nog steeds geen blijf.
Op 6 juni kan je in het paleis voor Schone Kunsten in Brussel de documentaire “into enternity” bekijken. Into Eternity is het verhaal van een reusachtige tunnel in de rots waarin voor eeuwig en altijd het nucleaire afval moet verdwijnen. Na afloop van de filmvoorstelling, georganiseerd in het kader van de Wereldmilieudag, volgt een debat met de regisseur. Je kan een trailer van deze film bekijken op http://www.intoeternitythemovie.com/