Ja, het was heet. En droog. Dat heeft elke Vlaming gevoeld: landbouwers mochten niet langer water oppompen, we mochten geen kraantjeswater meer gebruiken om het zwembad te vullen of de auto te wassen. Die maatregelen zijn nodig om een acuut watertekort tegen te gaan, maar het echte probleem lossen we er niet mee op. De slechte ruimtelijke ordening in Vlaanderen is ook een waterhandicap: door de vele verhardingen kan het niet in de bodem doordringen en de grondwaterlagen aanvullen.
Moet er nog water zijn? (Ja)
Volgens het Milieurapport Vlaanderen zijn er maar twee landen in Europa - Italië en Tsjechië - waar er per inwoner minder water beschikbaar is dan in Vlaanderen. Zelfs in veel warmere landen zoals Spanje of Portugal is er per inwoner meer water beschikbaar. Dat komt door de grote bevolkingsdichtheid in Vlaanderen, maar ook door de vele verhardingen. Die verhinderen dat grondwaterlagen in natte periodes aangevuld worden.
In Vlaanderen is het dan ook erg belangrijk om zuinig en efficiënt met het beschikbare water om te springen. En om voldoende open ruimte te voorzien om regenwater langer vast te houden en in de bodem te laten dringen.
Waterbeschikbaarheid in Vlaanderen. Bron: Milieurapport
Overstroming en watertekort: zelfde oorzaak
In feite hebben de geregeld terugkerende overstromingen dezelfde oorzaak als het watertekort nu. Het veranderende klimaat leidt niet alleen tot meer hittegolven, maar ook tot meer periodes van intense neerslag. Bovendien heeft de overheid in het verleden veel rivieren en waterlopen rechtgetrokken en beken ingebuisd om zo het overtollige regenwater sneller kwijt te zijn. Ook de vele verhardingen voor verkavelingen, bedrijvenzones, parkings en wegen zorgen voor een versnelde afvoer van regenwater.
Bij hevige regenval kunnen de waterlopen dat niet meer slikken en zijn er overstromingen. Maar tegelijk betekent dat ook dat de bodem het water niet langer kan vasthouden, om zo grondwaterreserves aan te vullen. Dat grondwater wordt gebruikt door watermaatschappijen, landbouw en industrie. Vergunningen voor het oppompen van grondwater werden in het verleden soepel toegekend. Ook dat moet anders, want op een bepaald moment is het op.
Goed nieuws: we weten het
Het goede nieuws is dat het probleem van verdroging goed gekend is bij wetenschappers en beleidsmensen. Er zijn tal van onderzoeken die de link leggen tussen opdrogende grondwaterlagen en de vele verhardingen in Vlaanderen.
Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen dat in opmaak is, erkent het probleem. Met dit plan wil de Vlaamse overheid het ruimtebeslag beperken en open ruimte vrijwaren, onder meer voor waterbeheer.
Parkveld in Leuven: zo moet het niet
Het slechte nieuws: er wordt niet naar gehandeld. Het Parkveld in Leuven is daar een illustratie van. Dit is een van de weinig overgebleven landbouwgebieden midden in de stad. Er ligt nu een plan op tafel van de Vlaamse overheid om hier een bedrijventerrein en een woonzone te voorzien.
Nochtans is dit gebied een deel van het grotere waterwingebied voor het Leuvense. Door dit gebied vol te bouwen, zal opnieuw geknabbeld worden aan een open ruimte die belangrijk is om regenwater te laten infiltreren naar de grondwaterlagen. Een stad als Leuven, die klimaatneutraal wil worden, mag dat niet laten gebeuren.
