Het is simpel: de gezondheid van onze burgers, onze begroting en ons milieu zijn innig verbonden. Garandeer een veilig milieu, en de gezondheidswinsten komen vanzelf. Au travail!
De zoektocht naar een federale formatie doet discussies rond de betaalbaarheid van de gezondheidszorg fel oplaaien. Een studie van John Crombez werd eerder in de strijd gegooid om een besparing van €3 miljard te legitimeren — voornamelijk door efficiëntiewinsten na te streven. “Maar wie geld wil besparen in de zorg, kan niet om de noodzaak van een veel sterker en ambitieuzer milieubeleid heen. Dat voorkomt ziekte, en dus ziekenhuisfacturen”, aldus Tycho Van Hauwaert van Bond Beter Leefmilieu. Voorkomen is beter dan genezen.
De studie van Crombez maakte zich sterk dat efficiëntiewinsten van 10% in het zorgapparaat makkelijk haalbaar zijn. Hij wil van de Belgische gezondheidszorg op twee domeinen een internationale efficiëntiekampioen maken: enerzijds moet het overmatig raadplegen van onze zorg stoppen, anderzijds moet minder roken en meer beweging de toevloed van zorgbehoevenden verminderen aan de bron. Preventie is cruciaal, maar waarom de lat zo laag leggen? Milieuvervuiling is de oorzaak van tal van veelvoorkomende aandoeningen. Laten we de denkoefening maken: wat als de overheden voor een systemische aanpak zouden kiezen?
Een gezond lichaam in een gezonde omgeving
Milieuproblemen als luchtvervuiling, nachtlawaai, asbest, PFAS en pesticiden zadelen jaarlijks duizenden Belgen met levensbedreigende aandoeningen op, met heel wat terugkerende ziekenhuisbezoeken en verloren arbeidsuren tot gevolg. In 2021 veroorzaakte fijn stof in onze longen 4200 vroegtijdige overlijdens en tal van luchtwegaandoeningen. Een kostprijs van € 1,4 miljard voor Vlaanderen. Luchtvervuiling kost ons jaarlijks meer dan 8 miljard euro, in enerzijds gezondheidszorg en anderzijds verloren arbeidsuren – tot 2,5 miljoen uren per jaar.
Transport en houtstook, maar ook de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer en industrie zwengelen dit probleem dagelijks aan. Ook de luchthaven kost ons heel wat: 100.000 omwonenden van luchthavens slapen slecht door het vlieglawaai. Daardoor lopen 51.000 mensen een verhoogd risico op een te hoge bloeddruk, de op één na belangrijkste doodsoorzaak in België. Kostprijs: 1 miljard euro.
Nog voor we geboren worden, krijgen we via de navelstreng pesticiden en PFAS binnen, en zo dus ook een verhoogd risico op kankers, hersenaandoeningen en ontwikkelingsstoornissen. De FOD Volksgezondheid berekende dat diezelfde pesticiden de hoofdoorzaak zijn van zeker 4 miljard euro aan gezondheidskosten die België jaarlijks ophoest. Gezondheidskosten PFAS voor ons land worden geschat op minstens €1,5 miljard.
Milieubeleid is beter dan efficiëntiewinsten
Een ambitieus milieubeleid zou de gezondheidszorg jaarlijks miljarden besparen. We dienen de milieuvervuiling terug te dringen tot niveaus die niet meer schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en ecosysteem. Vlaanderen heeft hiervoor gelukkig heel wat handvatten, en bij een kordate aanpak kan ook de Federale schatkist hiervan profiteren.
De regeringsonderhandelingen op Vlaams en federaal niveau bieden een unieke kans om deze kansen te grijpen. Het ambitieuzer invullen van de omgevingsvergunningen, PFAS-actieplannen uitrollen en de elektrificatie van het wegverkeer zijn stuk voor stuk stappen die tot ver buiten hun beleidsdomeinen positieve gevolgen hebben. Een taksshift die elektriciteit goedkoper maakt en gas duurder, effent het pad naar schone woningverwarming. De Federale Regering moet daarnaast niet bang zijn te spieken bij de beste leerlingen in de Europese klas: pesticidentoelatingen moeten ingeperkt, salariswagens afgebouwd en ook de kortingen op professionele diesel moeten op de schop. Stuk voor stuk onmiddellijke besparingen die zich vertalen naar een lagere druk op onze gezondheidszorg.
Het is simpel: de gezondheid van onze burgers, onze begroting en ons milieu zijn innig verbonden. Garandeer een veilig milieu, en de gezondheidswinsten komen vanzelf. Au travail!
