Het Europees Burgerinitiatief, een goed idee voor jouw lobbywerk?

Het Europees Burgerinitiatief is een officieel EU-instrument dat burgers toelaat concrete wetgevingsvoorstellen op te stellen. Via directe democratie wordt het mogelijk het EU-beleid beïnvloeden op de gebieden waarvoor de Europese Commissie bevoegd is, zoals milieu, landbouw, energie, vervoer en handel. Maar is het ook een goed instrument voor wat jij wil bereiken? 

Wat zijn de spelregels?

Een Burgerinitiatief start officieel vanuit een burgercomité met minstens zeven EU-burgers die in minstens zeven verschillende EU-landen wonen. Ze krijgen een jaar om rond hun voorstel handtekeningen te verzamelen over heel Europa. Het magische nummer is 1.000.000. Lukt het dat aantal te bereiken, dan verplicht je de Europese Commissie een officieel statement te geven waarin zij reageren op het voorstel van het Burgerinitiatief en aan te geven welke acties zij errond zullen ondernemen. 

Een geldig Europees Burgerinitiatief moet voldoen aan strikte regels en procedures. De grootste uitdaging: genoeg handtekeningen verzamelen. In totaal moet je een miljoen handtekeningen verzamelen uit in totaal minstens zeven verschillende EU-landen. Daarnaast moet je per lidstaat een verplicht minimumaantal handtekeningen halen, dat afhangt van de grootte van het land. Voor België ligt dat aantal op 16.500. 

Niet min, en dat is meteen de reden waarom het slaagpercentage van de Burgerinitiatieven erg laag ligt. In totaal verzamelden sinds 2012 nog maar vier initiatieven het vereiste aantal handtekeningen. De sleutel tot succes? Een coalitie van grotere organisaties in verschillende landen die de middelen hebben om aan de kar te trekken. En ook een keer het voorstel op tafel komt, is succes niet gegarandeerd. De Europese Commissie is niet verplicht op het voorstel in te gaan, wetgeving aan te passen of maatregelen te nemen. Slechts twee van de vier geslaagde initiatieven vertaalden zich in een officieel wetsvoorstel. Bij de andere twee misten de maatregelen impact. 

Het wordt een beetje makkelijker

Vanaf 1 januari 2020 is wel een versoepeling van de regels voorzien. Er komt een samenwerkingsplatform om indieners te voorzien van praktische info en juridisch advies. Daarnaast wordt het in sommige landen mogelijk om al vanaf 16 jaar te ondertekenen, terwijl de minimumleeftijd tot nu voor ieder land 18 jaar was. Bovendien hoeven burgers voortaan minder persoonsgegevens op te geven en kunnen zij alle initiatieven ondertekenen die hen aanspreken – waar ze ook wonen. Zo wil de Europese Unie het instrument toegankelijker te maken.

De nieuwe regels dragen bij tot een beter en toegankelijker instrument. Of het nu slaagt of niet, een Europees Burgerinitiatief kan zeker helpen om bepaalde onderwerpen in het publiek debat te krijgen. En als je met je campagne een miljoen mensen kan activeren, dan ben je ook zeker dat er op Europees niveau aandacht aan besteed zal worden. Dus shoot for the moon!

> Een overzicht van alle lopende burgerinitiatieven

> Van deze initiatieven zijn wij fan: