Het eerste akkoord van de Zweedse coalitie is een feit: als eind dit jaar blijkt dat de scheurtjesreactoren Doel3 en Tihange2 effectief dicht moeten, mogen de oudste kerncentrales Doel 1 en 2 tien jaar langer draaien. Maar voor het zover is, moet het federaal agentschap voor nucleaire controle (FANC) het licht op groen zetten. Het FANC liet verstaan dat het theoretisch gezien mogelijk is om de centrales langer open te houden. Het FANC heeft echter als missie: de bevolking, werknemers en het leefmilieu doeltreffend te beschermen tegen het gevaar van ioniserende straling. Als ze die missie echt serieus neemt, moeten Doel 1 en 2 sluiten. Houden ze Doel1 en Doel2 toch langer open, dan zijn er enorme investeringen nodig en zien we meer dan een miljard wegvloeien. Dat geld kunnen we maar al te goed gebruiken voor echte oplossingen voor de bevoorradingszekerheid.
Doel1 en 2 niet veilig genoeg
Doel1 en Doel2 zijn de oudste en minst veilige kernreactoren. In 2012 beval een kritische, onafhankelijke analyse van de stresstests door nucleaire veiligheidsexperten zelfs de onmiddellijke sluiting van Doel 1 en Doel 2 omdat de risico’s te groot zouden zijn. De oude reactoren zijn bijvoorbeeld niet uitgerust met een gefilterd ventilatiesysteem om radioactieve gassen af te laten ingeval een incident zich voordoet.
Ook is het betonnen reactorgebouw maar net bestand tegen het neerstorten van een klein sportvliegtuig. Bij inslag van grotere objecten bestaat het risico op een nucleaire ramp in dichtbevolkt gebied. Om de veiligheid te vergroten tot op het niveau van de moderne kerncentrales zou een tweede omhulsel rond het bestaande moeten gebouwd worden met een wand van minstens 140 cm, wat praktisch onmogelijk is. Doel 1 en Doel 2 kunnen daarom alleen langer blijven draaien als de nucleaire toezichthouder FANC een oogje toeknijpt en het niet zo nauw neemt met de nucleaire veiligheid.
De oudste kerncentrales kregen van het FANC in 2011 al een reeks aanbevelingen om hun veiligheid te verbeteren. Uit een recent rapport van het FANC blijkt dat een groot deel van die maatregelen nooit genomen zijn omdat de centrales toch zouden sluiten in 2015. Wil men de centrales tien jaar langer openhouden, zal men die maatregelen wél moeten implementeren. Daarvoor zijn jaren tijd nodig. Bovendien heeft Electrabel voor haar centrales nieuwe splijtstof nodig. Die splijtstof bestellen neemt minstens een jaar tot 18 maanden in beslag. De kerncentrales zouden dus in het beste geval pas over enkele jaren weer stroom kunnen produceren. Dan zijn ze niet meer nodig voor de bevoorradingszekerheid.
Miljarden voor een oude technologie
Zet het FANC ondanks deze bezwaren toch het licht op groen? Dan zal het enorm veel geld kosten om de levensduur van Doel 1 en Doel 2 te rekken. Naar schatting gaat het om minstens één miljard euro. Maar deze kosten kunnen nog veel hoger oplopen.
Onze regeringsonderhandelaars schuiven wel vanuit een bijzonder zwakke positie aan de onderhandelingstafel. De vraag is enkel nog hoeveel geld Electrabel bij de regering zal opeisen “in naam van de bevoorradingszekerheid”. Vast staat in elk geval dat Electrabel de afroming van de nucleaire rente opnieuw in vraag zal stellen. De Zweedse coalitie mag alvast beginnen nadenken waar ze die 550 miljoen euro per jaar elders denken op te halen.
Het geld dat nodig is om de levensduur van Doel 1 en 2 te rekken, zijn kosten op het sterfhuis. Dit geld kan veel beter geïnvesteerd worden in duurzame alternatieven die al op korte termijn renderen. Nieuwe kerncentrales behoren niet tot dat lijstje. De keuze van de Zweedse coalitie om de deur open te zetten voor een nieuwe kerncentrale, is niet meer dan een zoethouder voor de N-VA. De andere partijen weten goed genoeg dat kerncentrales zo duur zijn, dat ze zonder gigantische overheidssteun niet van de grond zullen komen.
Als er de voorbije maanden iets duidelijk is geworden, dan is het dat kernenergie een onbetrouwbare energiebron is. Als het licht uitgaat deze winter, is het omdat we nog steeds veel te afhankelijk zijn van oude kerncentrales. De enige oplossing voor een zekere, veilige en propere energievoorziening ligt in een resolute keuze voor hernieuwbare energie en energiebesparing, aangevuld met meer interconnectie met het buitenland en flexibele gascentrales als back-up. De Zweedse coalitie dreigt die toekomst nu volledig te hypothekeren.
Sara Van Dyck
Beleidsmedewerker energie, Bond Beter Leefmilieu
Jan vande Putte,
Energy campaigner, Greenpeace België