Vorige week dinsdag bereikte de transportcommissie van het Europees parlement een akkoord voor de herziening van de regeling voor rekeningrijden voor vrachtwagens op het Europese hoofdwegennet (Eurovignette directive). Het akkoord voorziet de mogelijkheid voor lidstaten om ook de externe kosten van luchtvervuiling, geluid en in mindere mate ook congestie door te rekenen. Dit is vandaag nog steeds niet mogelijk.
Wegtransport is (samen met luchtvaart en scheepvaart) de sector met de snelst groeiende uitstoot van broeikasgasemissies. Deze sector legt de Europese burgers en de economie zware lasten op: ongevallen, geluidsoverlast, congestie en vervuiling. Deze lasten staan niet in verhouding tot de baten die de sector levert.
De kilometerheffing voor vrachtwagens zal niet alleen de negatieve milieu- en andere lasten verminderen, maar zal bovendien toelaten belastingen op arbeid en ondernemingen te verminderen. Dit is precies de idee achter performante fiscaliteit; belasten wat we niet wensen, ontlasten wat we wensen.
Het belangrijkste effect van een kilometerheffing voor vrachtwagens zal een betere efficiëntie in het wegvervoer zijn, dankzij verbeterd laden van vrachtwagens, minder lege vrachtwagens, optimalisering van de wegkeuze, het vermijden van file... De kilometerheffing zal zorgen voor een efficiëntere vervoerssector. Dit betekent een vervoerssector en een economie die beter voorbereid is op een toekomst met schaarse en dure grondstoffen.
Toch is het akkoord verre van perfect. Het laat bijvoorbeeld niet toe de kosten van ongevallen, congestie en klimaatverandering volledig in te brengen. De vraag blijft dan hoe lidstaten er zullen in slagen het Europees objectief van 60% reductie in broeikasgasemissies te halen zonder de externe kosten van deze emissies door te rekenen. Bijkomende herzieningen aan de richtlijn blijven in de toekomst dus noodzakelijk.
Voor alle duidelijkheid, dit akkoord, de zogenaamde tweede lezing van het parlement, is nog niet definitief. Het vormt de basis voor de onderhandelingen tussen parlement en de Europese ministers van transport en een stemming in het Europees parlement in plenaire zitting in juni. Het akkoord zal enkel het kader regelen binnen hetwelk lidstaten rekeningrijden voor vrachtwagens mogen invoeren. Het aanrekenen van externe kosten blijft hierbij een optie. Het zegt niets over rekeningrijden voor personenauto’s. Daar zijn de lidstaten volledig vrij te doen wat ze wensen.
Duitsland bewijst dat het invoeren van rekeningrijden voor vrachtwagens werkt. Na de invoering legden goederen plots 0,5 % minder kilometers af. Terwijl de gemiddelde afstand de tien jaren daarvoor jaarlijks met 3% steeg.