Op 30 april jl. vond het ViA Toekomstforum plaats, een hoogmis van Minister President Peeters, waarop hij zijn eigen regeringsleden samen met 500 partners uit verschillende maatschappelijke geledingen uitnodigde om hun engagement te herbevestigen en hun schouders te blijven zetten onder het Pact 2020 en Vlaanderen in Actie. BBL was erbij. Ondanks de kritische analyse die we maken van het ViA proces, zijn er ook argumenten om ons engagement als partner bij het Pact 2020 te herbevestigen.
Zo identificeert het Pact 2020 een aantal urgente uitdagingen voor Vlaanderen en koppelt daaraan pertinente en soms ambitieuze doelstellingen. Dit vormt de noodzakelijke basis om een structureel beleid uit te bouwen. Ten tweede werd rond een aantal doelstellingen de afgelopen jaren reeds goed werk geleverd. We denken bijvoorbeeld aan het Vlaams materialenprogramma. Via een herbevestiging van ons engagement willen we vooral het signaal geven dat het geleverde werk en de Pact 2020 doelstellingen niet mogen stilvallen na de volgende verkiezingen. Tenslotte heeft het ViA proces de intentie om een transitie aanpak te hanteren en om tot systeemkantelingen te komen in overleg met zoveel mogelijk maatschappelijke geledingen. Deze transitieaanpak vertoont duidelijk zijn groeipijnen; maar het lijkt er wel op dat hij stilaan kiem schiet binnen de administratie.
Tegelijk formuleerden we op het Toekomstforum onze verwachtingen over de engagementen die de Vlaamse regering ons inziens moet opnemen in het toekomstige ViA proces. We verwachten dat meer dan ooit de stap wordt gezet van mooie voornemens naar concrete beleidsdaden. Minister President Peeters maakte zich ondertussen sterk dat het ViA nu in een fase is gekomen weg van de vergadertafels, naar het werkveld. We verwachten bovendien dat de concrete beleidsdaden consequent zijn. De overheid moet in sommige dossiers de juiste keuzes durven maken, die de toets met alle Pact 2020 doelstellingen moet kunnen doorstaan. Zo vraagt het spanningsveld waarin Vlaanderen zich bevindt met mobiliteitsknoop enerzijds en de slechte luchtkwaliteit en gezondheidsimpact anderzijds om consequente keuzes, in lijn met het Pact. De aanleg van nieuwe of bredere wegen past volgens ons niet in dat plaatje. Tenslotte mogen we niet in de val trappen te denken dat een technologische innovatie alleen de oplossing is voor systeemkantelingen. Meer dan ooit moeten burgers bewust gemaakt worden van het belang van hun gedragsverandering. Burgerinitiatieven moeten actief betrokken worden bij het ViA. Het middenveld kan daarbij een belangrijke brugfunctie vervullen. We verwachten dat de Vlaamse overheid het middenveld erkent in die rol, en haar in staat stelt om die rol effectief op te nemen.