De festivalzomer komt eraan. Dat lijkt voor heel wat organisatoren met een groen geweten het geschikte moment om uit te pakken met wegwerpbekers uit het bioplastic PLA. Ook als verpakkingsfolie voor verse groenten en fruit en wegwerpbestek komt PLA (voluit polylactic acid) steeds vaker voor. PLA wordt gefabriceerd van maïs en zou composteerbaar zijn. Het klinkt te mooi om waar te zijn, en dat is het helaas ook.
Voorlopig maakt PLA een heel klein deel uit van het totale kunststofverbruik (ongeveer 0,1%), maar het is wel een snel groeiende markt. Omdat het nog relatief duur is, wordt PLA vooral gebruikt voor marketingdoeleinden. Wie wegwerpplastic wil gebruiken en zich toch een groen imago wil aanmeten, kiest makkelijk voor bioplastics als PLA. Ten onrechte zo blijkt. Het gebruik van PLA-gebaseerde bio-kunststoffen in wegwerptoepassingen drijft de voedselprijzen omhoog. Bovendien is de afvalverwerking van PLA problematisch. (foto: Denico)
Grondstof fase
PLA wordt gemaakt van maïs. Dat is weliswaar een hernieuwbare grondstof. Maar voorlopig is enige productie-eenheid van PLA in de Verenigde Staten, waar maïs hoofdzakelijk geteeld wordt met genetisch gemanipuleerde planten. Maïs is bovendien een voedingsproduct en het gebruik ervan voor andere doeleinden dan voedsel is dan ook de maïsprijzen nog verder de hoogte in aan het jagen. Het gebruik van voedsel voor de productie van een wegwerpproduct roept op zijn minst ethische vragen op.
Afval fase
PLA gebaseerde producten zijn praktisch niet te onderscheiden van de standaard (olie gebaseerde) kunststoffen, maar toch dienen deze producten apart ingezameld te worden. De reden hiervoor is tweevoudig: i) PLA producten zijn niet composteerbaar bij u thuis (wel bio-degradeerbaar onder specifieke industriële condities), en ii) kleine fracties (minder dan 1%) van PLA producten in een gemengde recyclage stroom zal de algemene kwaliteit (en dus waarde) van de wel recycleerbare kunststoffen sterk doen dalen.
Vooraleer men (met de beste bedoelingen) onwetend de PLA toer op gaat, best even stil staan bij de volgende vragen:
- de existentiële vraag: is dit wegwerpproduct wel nodig? Kan het niet vermeden of vervangen worden door een herbruikbaar of tenminste recycleerbaar alternatief?
- de praktische vraag: kan het PLA gebaseerde product apart ingezameld worden en apart verwerkt worden in industriële bio-degradeer installaties?
Conclusie is dat PLA gebaseerde bio-kunststoffen wel een toekomst hebben, maar dan wel voor de goede redenen en onder de correcte omstandigheden, zoniet zijn de goede bedoelingen eerder nefast voor het milieu..
De tweede generatie bio-kunststoffen (al dan niet op basis van PLA) zullen niet op voedsel gebaseerd zijn en ofwel composteerbaar of perfect recycleerbaar zijn. Deze laatste twee scenario’s bieden dan ook onder de juiste omstandigheden betere perspectieven voor deze nieuwe industrie.