Johan Van den Broek verliest zich graag in boeken, en stapelt die liefst zo hoog mogelijk. Hij houdt van de natuur en is, zoals elk weldenkend mens, bezorgd om zijn omgeving. Hij is wetenschapper (bioloog), milieukundige en ruimtelijk planner. Hij werkt ruim 35 jaar in de Vlaamse natuur- en milieuwereld. Daarnaast werkte hij ook als freelance auteur voor diverse uitgeverijen en voor Argus (voorheen Stichting Leefmilieu). Regelmatig bespreekt hij een boek voor Bond Beter Leefmilieu.
Ravotten in het dierenbos
In zijn nieuwste boek, een leven op onze planeet is David Attenborough helder. Hét belangrijkste mondiale knelpunt is het verlies aan biodiversiteit. Het herstel en de ontwikkeling van de biodiversiteit is dan ook de voor de hand liggende oplossing. Hoe doe je dat? Begin bij het begin, bij onze allerkleinsten. Liefde en respect voor de natuur bijbrengen via voorleesboekjes. Grootouders lezen graag voor, en sparen tijd noch moeite om hun kleinkinderen leuke herinneringen te bezorgen.
Met een fabeltjeskrantboekje wordt het gegarandeerd een persoonlijk verhaal, grootouders vertellen ook hun eigen herinneringen en bieden kleinkinderen een persoonlijk verhaal. Ze komen allemaal aan bod: uil, raaf, vos, wolf, bever, hamster, of Lowieke, Zoef, Bor, Stoffel. Er staan enkele korte verhaaltjes in over het bos (uiteraard) en vooral veel doe-opdrachten voor in het bos, zoals natuurverf maken, een vetbol voor de vogels, een eigen blotevoetenpad of een moddertaart knutselen.
Het boek speelt in op de verwondering van kinderen. Uiteraard wordt “de juiste taal gebezigd” en ingespeeld op de grenzeloze fantasie van peuters, zoals bijvoorbeeld “kriebeldiertjes, knabbelende kevers, een poetsdienst voor het bos en moddermonsters”. Grootouders kunnen makkelijk aan de slag met peuters vanaf vier jaar, en ouders genieten van een halve dag stilte en rust.
Het boek werd gemaakt naar aanleiding van de week van het bos, en is het resultaat van een samenwerking tussen het Agentschap Natuur en Bos, BOS + en uitgeverij Rubenstein, waar je het ook kan kopen.
De openingszin? “Als hij zich bedreigd voelt, laat hij een stinkende, vochtige scheet”.
Het andere dierenboek, onze dieren en hun superkrachten
Het boek speelt in op de tomeloze fantasie van kinderen. Wat denk je van de volgende openingszin? “Als hij zich bedreigd voelt, laat hij een stinkende, vochtige scheet”. Veel fictieschrijvers kunnen hier maar van dromen. Voor alle duidelijkheid, het gaat over de ringslang. Fantasie wordt best niet gehinderd door vorm, zeker niet door “grote-mensen-vormvoorschriften”. Je vindt dus geen nummers op pagina’s, geen inhoudstafel en geen lijst van dieren. Het boek is heel strak opgebouwd, telkens zes pagina’s per dier. Je start met een markante titel (links), gevolgd door een korte, meestal raadselachtige beschrijving (rechts), voorzien van een mooie achtergrondtekening. De fantasie staat op scherp. Op de volgende twee pagina’s staat een grote foto, met de naam van het dier en een hele korte tekst. De laatste twee pagina’s hebben een gelijkaardige achtergrondtekening als pagina 1 en 2, met links de naam, en rechts een korte, inhoudelijke beschrijving, de zakelijke info.
Geschikt voor de kinderen vanaf acht jaar (volgens de uitgever), iets jonger lukt ook.
Dit is de ontdekking van de natuur vanuit de huiskamer
Het dikke boek van onze bijzondere natuur
Met zo’n titel kan je natuurlijk niet anders dan een dik boek maken. Het is ook groot (ongeveer A4), heeft een stevige kaft, een leeslint en de bladranden zijn verguld. Op de voor-en achterzijde staan veel tekeningen. Kortom, het boek oogt schijnbaar oubollig, maar vooral indrukwekkend. Als je als peuter zo’n boek krijgt, dan zijn er, in het beeld van de peuter, op de hele wereld maar twee mensen met een écht dik boek waar álles in staat. De Sint heeft het andere.
Het is een “doorgroei-encyclopedie”. Je start met het boek als voorleesboek en later kan elk kind er makkelijk zelf in dwalen en lezen, de ontdekking van de natuur vanuit de huiskamer. Als voorleesboek vertel je dagelijks enkele weetjes over de natuur. Naast de weetjes staat het boek boordevol tekeningen en foto’s, meestal écht grote plaatjes.
Naast planten en dieren vind je informatie over het microscopische leven en over stenen en mineralen. De inhoud is erg uiteenlopend. Bij de planten vind je bijvoorbeeld de paardenbloem en de klaproos (intrigerende kleur), maar ook de zonnedauw (lokaal, minder frequent voorkomend), de gomboom en de palm (daar moet je voor op reis). Bij de dieren vind je een chimpansee, maar ook een wombat en een platworm. Je kan enkel verwonderd zijn over de eindeloze variatie in de natuur.
Leuk vanaf vier. Als doorgroeiboek kan het rustig mee tot in de puberjaren.
Barbara Rottiers toont zich een zeer goede verteller, met oog voor detail.
De H van Humbolt
Een mooie titel. Humbolt inspireerde velen om achteraf zijn naam te gebruiken voor de naamgeving van plaatsen, objecten en dieren. Zijn inzicht leidde tot een nieuw en beter natuurwereldbeeld. Zonder twijfel verdient hij een aparte plaats in het alfabet.
Het boek ‘de H van Humboldt’ vertrekt van dezelfde inhoud. Barbara Rottiers vertelt ook dat ze erg onder de indruk was (en is) van het meeslepende boek van Andrea Wulf. Ze brengt dezelfde inhoud, maar, op een andere manier en voor een andere doelgroep. Je leest over zijn jeugd, zijn pittig karakter en tomeloze energie, zijn ontdekkingsreizen, zijn talloze gesprekken met Goethe, zijn ontmoeting met Thomas Jefferson.
Hét centrale woord in Humbolts leven is “verbinden”. Hij legde relaties tussen natuur en de omgeving, tussen planten en dieren, tussen planten, en ga zo maar door. Barbara Rottiers is een zeer goede verteller, met oog voor detail. Het boek is prachtig geïllustreerd.
Je kan al aan de slag als negenjarige, maar ook voor een volwassene is het een schitterend boek.
Als volwassene lees je het boek met een grote glimlach
Een mooie dag om in een boom te klimmen
Een parel. De auteur Jaco Jacobs woont en leeft in Zuid-Afrika. Hij heeft inmiddels meer dan 170 kinderboeken geschreven, en dat merk je. Hij heeft al tal van prijzen gewonnen met zijn boeken. Ook dat merk je.
Het boek heeft een verhaal, strak opgedeeld in hoofdstukken. Lezen kan, voorlezen ook. Een jong meisje start een petitie om een boom te redden. Het gemeentebestuur wil de boom kappen voor de aanleg van een waterleiding. Drinkbaar water is, zeker in Zuid-Afrika, een heel kostbaar goed. En dan volgt een heuse rollercaster, met als start samen met een jongen in de boom zitten als vreedzaam protest, steun krijgen van buren en studenten, in de krant belanden, en… het verhaal is gekruid met tal van kleine, speelse anekdotes. Je bent nog maar enkele pagina’s ver en je leest al dat de middelste broer de “karweitjesslaaf” is, en de jongste de oudste verhuurt voor zoenlessen.
Niet enkel het verhaal is boeiend en leerrijk, ook schrijft de auteur openhartig over vragen waar een middelste kind (uit een gezin van drie) mee worstelt. Het vreedzaam protest leidt er toe dat vooroordelen over buren worden weggeschoven, dat er begrip ontstaat voor het standpunt van een ander en dat er een verschil is tussen het hebben van een mening, het belang van het uiten ervan, en gelijk krijgen. Bovendien leer je inconsequent gedrag te ontdekken en wordt stilgestaan bij het belang van vechten voor je idealen.
Ook de taal is (met pluim voor de vertaler !) heel helder met tal van zinnen die in de rubriek “fictie” thuishoren (“als ze me aankijkt, heeft ze ijssplinters in haar blauwe ogen”). Als volwassene lees je het boek met een grote glimlach, zeker als je als uitsmijter leest dat een mens nooit te oud is om in een boom te klimmen. Wanneer deden we dat nog eens?
In Vlaanderen verloopt de verdeling via Standaard Uitgeverij
Plassen over kwallenbeten, biologische lariekoek ontleed
Groeiende kinderen stellen vragen. Fantasie en verwondering is één zaak, maar hoe werkt het allemaal. En klopt het wel wat volwassen vertellen? Vragen, vragen en vragen is de voor de hand liggende oplossing. En lezen, zoeken, redeneringen leren opbouwen.
Het boek is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Biologie. “Hardnekkige misvattingen”, is de mooie omschrijving die in het boek gebruikt wordt. Je komt ze overal tegen: thuis, op school, ja zelfs in schoolboeken. 50 hardnekkige misvattingen worden toegelicht, geanalyseerd, en daarna uitgelegd waarom het niet juist is, en -wat dacht je- hoe het wel in elkaar zit. Enkele voorbeelden van misvattingen die worden ontleed: luizen verspreiden zich via jassen, je wordt verkouden van kou, homoseksualiteit komt in de natuur niet voor, apen ontvlooien elkaar, slangen kunnen niet horen, paddenstoelen vind je alleen in de herfst, … een intrigerende uitdaging.
Insecten
Het boek hoort hier niet thuis, het is geschreven door volwassenen voor volwassenen. Maar, de auteurs schrijven zelf dat ze nooit volwassen zijn geworden. Ze brengen zakelijke informatie op een niet-zakelijke toon, soms bijna anti-zakelijk. Ze hebben een grenzeloze fantasie en dat resulteert in een speelse aanpak, zowel in tekst als beeld. Het is een zeer leuk voorleesboek voor wat grotere kinderen, en gelijktijdig een blader- en leesboek voor volwassenen.
Het leven van de “pelsloze, harde, zwarte kriebelbeesten met spookogen” wordt verteld aan de hand van onder meer het beeld van de big five (glimworm, mierenleeuwlarve, veenmol, neushoornkever, doodshoofdvlinder), CSI, vibrators, boterhammen met choco, eten van pissebedden, de schildluizen in Fristi, mieren die een levende hangbrug maken, …kortom, onbegrensde fantasie en uitdaging.
Uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts