Zo geef je je beleidswerk doelgericht vorm

Dit voorjaar organiseerden we voor onze lidorganisaties een tweedaagse opleiding over beleidsbeïnvloeding. We lieten deelnemers kennismaken met de belangrijkste principes en reikten praktische tools aan om zelf aan de slag te gaan. De opleiding werd erg gesmaakt: alle stoelen waren bezet en de deelnemers gingen naar huis met een karrenvracht aan ideeën om hun eigen beleidswerk meer doelgericht vorm te geven. Deze inzichten moet je zeker onthouden.

(1) Ken de omgeving waarin je werkt

Is de grondstroom van de samenleving het eens met jouw beleidsstandpunt of bestaat er veel tegenkanting? Inzicht in de brede maatschappelijke evoluties met betrekking tot jouw thema is erg belangrijk. Het bepaalt namelijk met welke ambities, doelstellingen en methodes je je beleidsdoelstelling zal realiseren. Zorg er daarom voor dat je niet alleen jouw eigen dossier goed kent, maar plaats  jouw werk ook binnen een breder politiek en maatschappelijk kader. 

(2) Bundel de krachten en formuleer een veranderingsdoel

Door krachten te bundelen, bijvoorbeeld met mensen die een grotere invloed hebben op beleidsmakers dan jij, sta je sterker. Daarom is het interessant om te weten wie jouw potentiële mede- en tegenstanders zijn, en wat hun ambitieniveau en invloed is. Al die info kom je te weten bij het toepassen van de Theory of Change.  Tip: formuleer een veranderingsdoel en stel power cubes op.

Met een veranderingsdoel geef je zo kwantitatief mogelijk aan wat je tegen wanneer wil realiseren. Het is als het ware jouw kompas, op basis waarvan je je verdere beleidstraject zal uitstippelen en opvolgen. Met een power cube geef je de positieve én negatieve actoren binnen jouw veranderingsdoel een plaats. Van daaruit bepaal je in welke mate die actoren jouw veranderingsdoel ondersteunen en welke macht ze uitoefenen. 

(3) Kies de juiste onderhandelingsstijl

Om je veranderingsdoel te realiseren zal je op tijd en stond moeten onderhandelen met andere actoren. Hier bereid je je het best op voor door een onderhandelingsstijl uit te kiezen. De keuze van die stijl hangt af van jouw dossier, jouw relatie tot de andere partij, jouw langetermijndoel en andere omgevingsfactoren. We onderscheiden vijf onderhandelingsstijlen met aandacht voor eigen en andermans belang:

  • Vermijden: Noch jouw belang, noch dat van de ander is het waard om voor in onderhandeling te gaan. Beide partijen verliezen.
  • Toegeven: Het belang van de andere partij staat voorop. Je bent bereid om te verliezen zodat de ander kan winnen.
  • Doordrukken: Je eigen belang is prioritair en staat boven het uitbouwen van een verdere goede relatie. Je wilt winnen en de ander laten verliezen.
  • Compromis sluiten: Je zoekt een evenwicht tussen je eigen belang en het belang van de ander. Beide partijen zullen iets winnen en iets verliezen.
  • Samenwerken: Je gelooft dat jullie samen verder kunnen groeien en streeft naar een win-win voor beide partijen.

(4) Campagne voeren doe je met je hoofd, je hart en je handen

Een goede campagne maakt ook vaak deel uit van je beleidsbeïnvloeding strategie. En die kan je op honderd-en-één manieren vormgeven. Onthoud daarbij dat mensen zich vooral laten leiden door emoties en je ze - hoe verleidelijk het ook is- zelden zal overtuigen met rationele argumenten. Bouw daarom je campagne in de eerste plaats op rond een gevoelsmatige invalshoek die iedereen nauw aan het hart ligt: een gezonde leefomgeving, welzijn van kinderen, de zorg voor dieren of een mooi toekomstbeeld,... Daarnaast is het ook erg belangrijk dat je doelpubliek zelf aan de slag kan en het heft in eigen handen kan nemen. Bijvoorbeeld door zelf metingen uit te voeren, door schoonmaakacties of een petitie,... 

(5) Bespeel de media

De media zijn een krachtig middel om jouw boodschap te versterken. Ga dus in gesprek met journalisten en vertel hen waarom het voor hen interessant is om over jouw verhaal te schrijven. Geef hen een duidelijk kader, voldoende achtergrondinfo en andere betrouwbare gesprekspartners dan jezelf. Op die manier reik je journalisten jouw verhaal aan, maar geef je hen tegelijk de vrijheid om ermee aan de slag te gaan. Vervolgens is het hopen dat je verhaal er op een goede manier uitkomt, want uiteindelijk heeft de journalist altijd het laatste woord. Een andere mogelijkheid is om een opinie of lezersbrief te schrijven waarin je je standpunt uiteenzet. Het voordeel hier is dat je zelf baas blijft over je boodschap, het nadeel dat het daar dan meestal ook bij blijft.