In ons klimaatmemorandum geven we meer dan 200 concrete voorstellen voor een sociaalrechtvaardig Vlaams en Federaal klimaatplan. Ons landje is niet klaar voor de klimaatopwarming. Bij een waterbom lopen hele gemeenten onder, bij hittegolven volgen onleefbare hitte-eilanden in de steden, waterlopen vallen droog. Samenwerken met de natuur is de sleutel om dat te voorkomen.
Doe (eindelijk) iets aan al dat beton
Vlaanderen ligt vol beton, verhardingen, verkavelingen, lintbebouwing, bedrijventerreinen, ingebuisde beken en ga zo maar door. Die ruimtelijke wanorde maakt ons extra kwetsbaar voor het opwarmende klimaat. Dat weer op orde krijgen is de eerste opdracht. De reeds lang aangekondigde bouwshift is echt wel noodzakelijk. Door enkel nog te bouwen in stads- en dorpscentra kunnen we bijkomend ruimtebeslag in de open ruimte stopzetten. Want die open ruimte hebben we nodig voor het adaptatiebeleid.
De sleutel om daartoe te komen is samenwerken met de natuur. Door in te zetten op herstel van natuurlijke rivieren, overstromingsgebieden, wetlands, bossen, noem maar op, worden we veel weerbaarder tegen wateroverlast, hitte en droogte. Het is bovendien ook de goedkoopste manier, veel goedkoper dan ingenieursoplossingen zoals hogere dijken, drainagenetwerken of stormvloedkeringen. En ook veel goedkoper dan niets doen en achteraf de schade te herstellen.
Volg het Sigmaplan als voorbeeld
Het Sigmaplan rond de Schelde is het grootste klimaatadaptatieproject in Vlaanderen: dijken worden verplaatst en rivieren krijgen opnieuw ruimte. Door honderden hectaren natuurlijke overstromingsgebieden aan te leggen, beschermen we steden en gemeenten voor wateroverlast. In die overstromingszones gaat de biodiversiteit er met rasse schreden op vooruit.
Diezelfde filosofie - natuurlijke processen meer ruimte geven - kan ook worden toegepast op andere plaatsen. Vlaanderen verloor de afgelopen vijftig jaar driekwart van zijn wetlands. Deze waterrijke gebieden hebben een groot potentieel als koolstofopvang en zijn in staat om tijdens overstromingen veel water vast te houden. Ze zijn dus natuurlijke bondgenoten die onze omgeving klimaatbestendig helpen maken. Vlaanderen wil zijn aandeel wetland tegen 2050 met 13.000 hectare uitbreiden. Dat is te weinig. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek schat het potentieel voor herstel op 147.000 hectare. Een derde hiervan, zo’n 49.000 hectare, ligt in een groene bestemming. Een actief herstel ligt daar voor de hand. Deze gebieden zijn sowieso al bestemd om er natuur te ontwikkelen.
Ook aan de kust biedt samenwerken met de natuur veel mogelijkheden. Om de stijgende zeespiegel op te vangen, ligt de focus best op natuurgebaseerde oplossingen. Herstel het natuurlijke kustlandschap door polders, duinen, stranden en zandbanken te verbinden. Stop met elk jaar kunstmatig stranden op te spuiten en laat natuurlijke duinvorming zijn gang gaan. Zo ontstaan duinen voor de dijk. En zo wordt onze kust behalve veilig en adaptief ook biodivers, veerkrachtig en klimaatbestendig.